شماره روزنامه ۶۳۷۲
|

پرونده امروز؛

پلمب ساختمان انجمن صنفی روزنامه‌نگاران تهران در آخرین روزهای هفته گذشته بازتاب بسیاری پیدا کرد. این نهاد صنفی با انتشار بیانیه‌ای به این موضوع اعتراض کرد و برخی اعضای شورای شهر نیز در حمایت از اهالی رسانه به موضوع واکنش‌ نشان دادند.

کابینه چهاردهم در کدام حوزه‌‌ها موفق عمل کرد؛ چه توصیه‌هایی برای ادامه راه مطرح است؟

تقریبا یک‌سال از استقرار دولت چهاردهم می‌گذرد؛ دولت مسعود پزشکیان قرار بود آغازگر فرآیند اصلاحات اقتصادی و اجتماعی باشد؛ اما از همان روز تحلیف، با بحران‌های پی‌درپی و متوالی مواجه شد. ترور و شهادت هنیه پس از مراسم تحلیف رئیس‌جمهور، اولین بحرانی بود که مسعود پزشکیان با آن دست و پنجه نرم کرد؛ از…

اخبار باشگاه اقتصاددانان

    شنبه، ۲۱ تیر ۱۴۰۴
  • پرونده امروز

    روزنامه شماره ۶۳۳۳

    بنگاه تاب‌آور در بحران

    جنگ ۱۲روزه میان ایران و اسرائیل، به‌خوبی اثر خود را بر کسب‌وکارها و افراد شاغل در آنها نمایان کرد. در زمان جنگ و بعد از آتش‌بس برخی از کسب‌وکارها برای ادامه حیات، ناچار به تعدیل نیروی انسانی خود شدند. برخی اعلام ورشکستگی کردند و بخش دیگری از آنها نیز فعالیت‌های خود را به حالت تعلیق درآوردند. گویا ابهام و نااطمینانی سبب شده پربنیه‌ترین بنگاه‌های اقتصادی نیز با چالش مواجه شوند، چراکه با توجه به سوءسابقه اسرائیل در نقض آتش‌بس، تدوین برنامه‌‌های میان‌مدت و طولانی‌مدت برای بنگاه‌های اقتصادی دشوار است.
  • تاب‏‏‌آوری یا پادشکنندگی؟

    تاب‌‌‌آوری (Resilience): توانایی و ظرفیت بازگشتن از دشواری و ترمیم خویش است. تاب‌‌‌آوری صرفا امید داشتن نیست، بلکه پذیرش واقعیت پیرامونی (همان‌‌‌گونه که هست نه آن‌طور که می‌‌‌خواهیم) و اقدام آگاهانه برپایه آن است.
  • ضرورت عصر پرنوسان

    همه‌گیری کرونا، جنگ‌‌‌های منطقه‌‌‌ای، بحران انرژی و تغییرات اقلیمی، بی‌‌‌ثباتی را در جهان امروز به یک قاعده بدل کرده است. پرسشی کلیدی که در ادبیات اقتصاد صنعتی امروز مطرح می‌شود، این است که اکوسیستم صنعتی تا چه اندازه در برابر شوک‌‌‌های بیرونی تاب‌‌‌آور است؟ آیا اختلال در زنجیره تامین، جابه‌‌‌جایی یک تامین‌‌‌کننده کلیدی یا تغییر ناگهانی در فناوری یا مقررات زیست‌‌‌محیطی می‌تواند کل ساختار یک صنعت را دچار اختلال کند؟ و در نهایت صنعت پس از تحمل شوک می‌تواند مسیر خود را بازتنظیم کند و به روند گذشته بازگردد؟
    چهارشنبه، ۱۸ تیر ۱۴۰۴
  • نقطه‌عطف تغییر

    اتمام ۱۲ روز جنگ و درگیری و در نهایت قبول آتش‌بس میان ایران و اسرائیل، چند پرسش‌ بنیادین درباره انگیزه‌های واقعی این تصمیم مطرح می‌کند که برای پاسخ به آنها باید در وهله اول، نحوه مواجهه انسان‌ها با چالش در جهانی پر از پیچیدگی را بشناسیم. انسان‌ها به دو روش با بحران‌ها روبه‌رو می‌شوند؛ این دو روش عبارت از تصمیم‌گیری سریع و شهودی و تصمیم‌گیری کند و تحلیلی است.
  • درگیر جنگ و کج‏‌اندیشی

    جنگ‌‌ها همیشه بیش از آنکه با گلوله و خون قربانی بگیرند، با ترکش‌‌های اقتصادی خود جان می‌‌گیرند. این بار هم با آغاز تجاوز رژیم صهیونیستی به کشورمان و وقوع جنگ ۱۲روزه، علاوه بر قربانیان صحنه‌‌های نبرد، شاهد موجی از قربانیان در کارگاه‌‌ها، شرکت‌ها و مغازه‌‌ها بودیم؛ کارگرانی که یک‌‌شبه بیکار شدند، بی‌آنکه تقصیری داشته باشند جز اینکه در زمان نامناسبی به استخدام کسب‌وکاری درآمده بودند که خود، اسیر توهم توسعه بود.
    سه‌شنبه، ۱۷ تیر ۱۴۰۴
  • `پرونده امروز

    روزنامه شماره ۶۳۳۰

    فردا دیر است

    در شرایط امروز ایران، توسعه دیگر یک انتخاب نیست، بلکه ضرورتی است فوری و حیاتی. بحران‌های انباشته اقتصادی، تحریم‌های شدید و نهایتا جنگ‌ تحمیلی و نااطمینانی‌ها،اقتصاد ایران را در موقعیتی پیچیده قرار داده‌اند که هرگونه تاخیر در تصمیم‌گیری می‌تواند هزینه‌هایی غیرقابل‌جبران به ‌بار آورد. اما چگونه می‌توان در دل بحران، بنیان‌های توسعه را بنا نهاد و کشور را به ریل رشد بازگرداند؟
  • بازتعریفی در نظم اقتصاد

    تحولات منطقه‌ای و جهانی به نقطه‌ای در تغییرات قدرت اقتصادی و سیاسی در سطح جهانی رسیده است که نشان‌دهنده تمایل به تغییرات بنیادی است. به وجود آمدن گروه بریکس با هسته کشورهای برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی، آوایی از نظم چندقطبی را در سرتاسر جهان رساند که مورد توجه تحلیلگران و سیاستگذاران قرار گرفته است.
  • پس از جنگ، پیش از توسعه؛ مسیر دشوار ایران

    زمان کوتاهی از درگیری دوازده‌‌‌روزه‌‌ کشورمان در جنگی تحمیلی نمی‌‌‌گذرد. با گذشت زمان و فاصله گرفتن از شرایط پرتنش سوالات متعددی درباره‌‌ آینده‌‌ اقتصادی کشور پدیدار می‌‌‌شوند که همگی از تردید و بی‌‌‌ثباتی نسبت به اقتصاد ایران پساجنگ حکایت دارند. عدم‌قطعیتی که قبل از آغاز این جنگ نیز در جریان سرمایه‌‌ کشور وجود داشت اما حالا با‌ گذار از جنگ تشدید شده و در لایه‌‌‌های اجتماعی و اقتصادی حضوری محسوس دارد. چگونگی مقابله با افزایش این نااطمینانی‌‌‌ها و آغاز روند بازگشت به مسیر رشد قبلی اکنون مهم‌ترین چالش سیاستگذاران اقتصادی خواهد بود.
    دوشنبه، ۱۶ تیر ۱۴۰۴
  • تصمیم‌گیری مبتنی بر داده

    آیا تاکنون به این اندیشیده‌اید که انسان‌ها تصمیمات مهم خود را بر چه مبنا و اساسی اخذ می‌کنند؟ در علم اقتصاد مفهومی به نام «انسان عقلایی» وجود دارد. انسان عقلایی تصمیمات خود را بر مبنای اجتناب از ضرر و کسب نفع بیشتر اخذ می‌کند.
  • چگونه شفافیت اطلاعات و بررسی رفتارهای انسان عقلایی در تصمیم‌گیری‌‌‌ها کمک می‌کند؟

    روزنامه شماره ۶۳۲۹

    انسان عقلایی؛ فراتر از اقتصاد

    یکی از مهم‌ترین پرسش‌‌‌هایی که سیاستگذاران، اقتصاددانان و نظریه‌‌‌پردازان علوم انسانی همواره با آن روبه‌‌‌رو بوده‌‌‌اند، این است: انسان چگونه تصمیم می‌گیرد؟ آیا تصمیمات او بر مبنای محاسبه‌‌‌ای عقلانی و منطقی صورت می‌گیرد یا بر پایه‌‌ احساس، سنت، تعصب یا فشارهای بیرونی شکل می‌گیرد؟ از دل این پرسش، مفهومی پدید آمده که تا امروز به ستون فقرات نظریه‌‌‌های اقتصادی، سیاسی و رفتاری تبدیل شده است: انسان عقلایی.
    پنجشنبه، ۱۲ تیر ۱۴۰۴
  • امروز نباید نشست و تماشا کرد که ترامپ ساعت را به عقب بر‏‏‌می‌گرداند

    روزنامه شماره ۶۳۲۸

    دیپلماسی قایق توپ‏‏‌دار

    دونالد ترامپ، رئیس‌‌‌جمهور ایالات‌‌‌متحده، در ماه‌‌‌های اول بازگشت به قدرت، تهدید به استفاده از نیروی نظامی برای تصرف گرینلند و کانال پاناما کرد و ادعا کرد که ایالات‌‌‌متحده می‌تواند پس از اخراج دو میلیون فلسطینی، مالکیت غزه را به دست گیرد و از اوکراین خواست که در ازای آتش‌‌‌بس، بخشی از قلمرو خود را به روسیه واگذار کند. این اقدامات و اظهارات ممکن است تنها چند نمونه از رجزخوانی‌‌‌های گسترده و اغراق‌‌‌آمیز معمول ترامپ به نظر برسند. اما در واقع، همه‌‌ آنها بخشی از یک حمله‌‌ منسجم به یک اصل دیرینه‌‌ حقوق بین‌الملل هستند: اینکه کشورها از تهدید یا استفاده از نیروی نظامی علیه سایر کشورها برای حل اختلافات منع شده‌‌‌اند.
    چهارشنبه، ۱۱ تیر ۱۴۰۴
  • بازنگری، مقدمه بازسازی

    پس از پایان جنگ و دفاعی که مایه افتخار و نشانه فداکاری ملت بود، اکنون زمان بازسازی فرارسیده است. اما بازسازی تنها به معنای ترمیم خرابی‌های فیزیکی نیست؛ این مرحله، پیش و بیش از هر چیز، نیازمند بازنگری است. بازنگری در سیاست‌های اقتصادی که تاکنون اتخاذ کرده‌ایم و در
  • ایران، سزاوار گذار و آشتی ملی

    طی دوازده روز جنگ تحمیلی، گویی بار دیگر به فضای دهه شصت بازگشتیم؛ دورانی که با همان شدت دشمنی علیه میهن، و حتی فراتر از آن، بار دیگر اثبات شد که ایران تا چه اندازه در عرصه جهانی تنهاست و مفاهیمی چون حقوق بشر، شورای امنیت و اتحادیه اروپا، تا چه میزان می‌توانند خالی از معنا و ابزار دست قدرت‌های زورگو باشند.
  • رانت و بحران

    بحران‌های ژئوپلیتیک در ایران به جای آنکه موتور محرکه اصلاحات ساختاری باشند، به ابزاری برای بازتولید نظم رانتی بدل شده‌اند. بررسی سیاست‌های بحران‌محور (از ارز ترجیحی تا پروژه‌های بازسازی) نشان می‌دهد چگونه حلقه‌های قدرت، اضطراری‌بودن شرایط را به سکوی پرش رانت‌خواری تبدیل می‌کنند.
  • بحران جمعیت و پیامدهای جنگ

    ایران کشوری با تاریخ و فرهنگی غنی، امروز در برابر یکی از بزرگ‌ترین چالش‌‌‌های جمعیتی خود قرار دارد؛ پیری جمعیت و کاهش نرخ زاد و ولد. مقامات کشوری با تاکید بر سیاست‌‌‌های افزایش جمعیت بارها از شهروندان دعوت کرده‌‌‌اند تا با فرزندآوری از صدمات استراتژیک به آینده کشور جلوگیری کنند. اما این دعوت در حالی مطرح می‌شود که ایران اکنون با بحران‌های سیاسی، اقتصادی و جنگ تحمیلی دست‌‌‌ و پنجه نرم می‌کند.
    سه‌شنبه، ۱۰ تیر ۱۴۰۴
  • آموخته‌هایی برای ایران

    موقعیت آتش‌بس، یک شمشیر دولبه است؛ هم‌زمان که می‌تواند مسیر توسعه برای کشورها را هموار کند احتمال دارد منجر به این شود که تمام تلاش‌های کشوری برای رسیدن به توسعه متوقف شود. کشورهای بسیاری وجود دارند که توانسته‌اند در زمان آتش‌بس بذر توسعه را در خاک اقتصاد خود بکارند تا در زمان مناسب از ثمره آنها بهره ببرند؛ برای مثال، کره جنوبی هم‌زمان که در وضعیت آتش‌بس در جنگ با کره شمالی بود، توانست طی چند دهه به یکی از اقتصادهای پیشرفته جهان مبدل شود. این کشور در بحبوحه آتش‌بس، توانست اقدامات کلیدی از جمله اصلاحات ارضی را انجام دهد و با تدوین برنامه‌های پنج‌ساله توسعه اقتصادی، اقدام به آموزش گسترده نیروی متخصص انسانی و حمایت هدفمند از صنایع کند. ویتنام نیز چنین تجربه‌ای از وضعیت آتش‌بس دارد و تاریخ نشان می‌دهد که این کشور توانسته در زمان آتش‌بس با آمریکا به سمت اقتصاد آزاد گام بردارد.
  • سیاستگذاری اقتصادی پس از جنگ ۱۲روزه

    پیش از جنگ، کشور در شرایطی قرار داشت که وزارت اقتصاد بدون وزیر بود و دولت و مجلس درگیر رایزنی‌های سیاسی برای انتخاب وزیر بودند. در این میان، ذی‌نفعان مختلف به دنبال منافع خود بودند و لابی‌های مختلف مانع از تصمیم‌گیری به‌موقع می‌شدند.
    دوشنبه، ۰۹ تیر ۱۴۰۴
  • لحظه‌های پرشتاب تاریخ

    در خاورمیانه‌ای که همواره آبستنِ بحران، رقابت و جابه‌جایی‌های ژئوپلیتیک بوده، برخی لحظه‌ها تاریخ را بیش از پیش شتاب می‌بخشند؛ لحظه‌هایی که نه صرفا یک واقعه‌ سیاسی یا نظامی، بلکه نقطه‌عطفی در نظم منطقه‌ای و جهانی‌اند. «هفتم اکتبر» سال ۲۰۲۳ یکی از همین لحظه‌هاست: حمله‌ حماس به اسرائیل، رخدادی که تنها در عرض چند ساعت، خاورمیانه را از مسیری که در آن به‌سوی گسترش توافق‌نامه ابراهیم، کاهش تنش، و بازآرایی ژئوپلیتیکی پیش می‌رفت، وارد چرخه‌ای تازه از جنگ، بی‌ثباتی و مداخله‌های بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی کرد. در پس‌لرزه‌های این رویداد بود که جبهه‌های متعددی از یمن تا لبنان، و از غزه تا عراق و سوریه شعله‌ور شد و نهایتا در بامداد ۲۳ خرداد ۱۴۰۴، اسرائیل برای نخستین‌بار به‌طور مستقیم ایران را هدف حمله‌ نظامی قرار داد.
  • در دو سال گذشته بر ایران چه گذشت که باعث حمله‏ اسرائیل به ایران شد؟

    روزنامه شماره ۶۳۲۵

    داستان هفتم اکتبر

    ولادیمیر لنین جمله‌ معروفی دارد به این مضمون: «دهه‌‌هایی وجود دارد که هیچ اتفاقی نمی‌‌افتد، و هفته‌‌هایی وجود دارد که به‌‌اندازه‌ دهه‌‌ها در آنها اتفاق رخ می‌دهد.» این جمله، مصداق و نمونه‌ گویایی از «شدت» و «شتاب» تحولات موجود در خاورمیانه است. به‌‌جرات می‌توان تحولات خاورمیانه را به دو بخش یا دو دوره تقسیم کرد: پیش از ۷ اکتبر و پس از ۷ اکتبر.
    یکشنبه، ۰۸ تیر ۱۴۰۴
  • پرونده امروز

    روزنامه شماره ۶۳۲۴

    آتش‌بس، فرصت بازسازی ملی

    ۱۲ روز جنگ ایران و رژیم صهیونیستی اسرائیل نشان داد مردم ایران با وجود هر نکته و نقدی که نسبت به شیوه‌‌های سیاستگذاری در کشور دارند، خواهان آزادی و آبادی کشورشان هستند.
  • جنگ ۱۲روزه، فرصتی برای بازاندیشی

    جنگ ۱۲روزه ایران و اسرائیل، یکی از مهم‌ترین رخدادهای امنیتی و راهبردی تاریخ معاصر کشور است که با وجود هزینه‌‌ها و آسیب‌‌های فراوان، حاوی درس‌‌هایی عمیق و راهبردی است. این جنگ، به‌‌عنوان تجربه‌‌ای بزرگ، ظرفیت آن را دارد که با تحلیل درست و توجه به آموزه‌‌هایش، مسیر تکرار جنگ را مسدود و هم‌زمان بستر تقویت موفقیت‌‌ها و کاهش آسیب‌‌ها را فراهم کند.
  • زمانی برای بیدار شدن

    در دو مقطع کلیدی از سال‌های ۱۳۸۵ و ۱۳۸۹، محمود احمدی‌‌نژاد، رئیس‌‌جمهور وقت ایران، واکنش‌‌های جنجالی به تحریم‌‌های بین‌المللی از خود نشان داد که نه‌تنها لحن تحقیرآمیزی داشت، بلکه به نحوی بازتاب‌‌دهنده نگاه تقابلی دولت او نسبت به نظم جهانی و فشارهای بین‌المللی بود. در هر دو مقطع، شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز قطعنامه‌‌هایی علیه برنامه هسته‌‌ای ایران تصویب کرد که دامنه آنها به‌‌تدریج گسترش یافت و پیامدهای اقتصادی و مالی مهمی برای کشور داشت. قطعنامه‌‌‌‌هایی که ردپای آنها امروز در همه فعالیت‌‌های اقتصادی دیده می‌شود و کسی نمی‌‌داند چه زمانی از تاریخ ما پاک می‌شوند. با این حال، احمدی‌‌نژاد این تحریم‌‌ها را بی‌‌اثر و بی‌‌ارزش دانست و از عباراتی نظیر «کاغذپاره» و «دستمال مصرف‌‌شده» برای توصیف آنها استفاده کرد.
    پنجشنبه، ۰۵ تیر ۱۴۰۴
  • امنیت در گرو تجارت بین‌الملل

    در دنیای امروز، امنیت صرفا با تانک و موشک و مرزهای نظامی تعریف نمی‌شود. هرچه اقتصادها بیشتر به یکدیگر گره می‌خورند، امنیت کشورها بیش از پیش به میزان تعاملات تجاری و مالی آنها وابسته می‌شود. کشوری که در شبکه جهانی تجارت و سرمایه‌گذاری جایگاه موثری دارد، نه تنها از منافع اقتصادی بهره‌مند است، بلکه به‌واسطه‌ همین گره‌های اقتصادی، از نوعی «بازدارندگی نرم» نیز برخوردار می‌شود؛ زیرا منافع دیگر کشورها، با ثبات و امنیت آن کشور در هم تنیده شده است.
    چهارشنبه، ۰۴ تیر ۱۴۰۴
  • پرونده امروز

    روزنامه شماره ۶۳۲۱

    بازگشایی بورس از نمای ۸ لنز

    آدینه اسفندیاری: در حالی که حدود ۱۲ روز از حمله نظامی اسرائیل به ایران می‌گذرد و در این مدت آمریکا نیز مستقیما وارد جنگ شد و برخی از تأسیسات هسته‌ای کشور را هدف قرار داده، فضای سیاسی و امنیتی کشور همچنان ملتهب و ناپایدار است. البته با توجه به اخباری که در خصوص آتش بس به دست می‌رسد،‌ در چنین شرایطی، بحث بازگشایی بازار سرمایه به یکی از تصمیم‌های حساس و چالش‌برانگیز تبدیل شده است.
  • امید؛ نجات‌دهنده انسان

    بنا بر تعریف‌ها، استرس، واژه مبهمی است که برای توصیف موقعیت، شیء یا شخصی که باعث استرس می‌شود، احساس‌ها و پاسخ‌های جسمی که در فرد ایجاد می‌شود و در نهایت نتایج حاصل از آن به کار می‌رود. استرس حالتی است که وقتی رخ می‌دهد، افراد با رویدادهایی روبرو می‌شوند که آنها را تهدیدکننده سلامت جسمی یا روانشناختی خود می‌یابند.
  • ‏نفت دیگر تعیین کننده سرنوشت جنگ‌ها نیست

    ‌بعد از جنگ روسیه و اوکراین در سال ۲۰۲۲ سناریوهایی از آینده بازار نفت و تاثیر نگران‌کننده آن در زندگی مردم ایران وجود داشت. عده‌ای که با این دانش ناآشنا بودند یا مدیران سنتی انرژی ایران، این نوع نگاه را دوست نداشتند، اما واقعیت های آن سناریوها به مرور و طی تنها ۳ سال خود را نشان دادند. ‌
    سه‌شنبه، ۰۳ تیر ۱۴۰۴
  • پرونده امروز

    روزنامه شماره ۶۳۲۰

    ریسک خطرناک قمارباز

    ۹ روز پس از تجاوز رژیم صهیونیستی به ایران، ایالات‌متحده بامداد یکشنبه رسما وارد جنگ شد و با بمباران سه مرکز هسته‌‌‌ای ایران، خاورمیانه را وارد فاز جدیدی کرد. نیویورک‌‌‌تایمز، در وصف این اقدام ترامپ که بدون کسب اجازه از کنگره انجام شده بود، اصطلاح «قمار بزرگ» را به کار برد و توضیح داد که حمله رئیس‌‌‌جمهور آمریکا به تاسیسات هسته‌‌‌ای ایران بزرگ‌ترین قمار ریاست جمهوری‌‌‌ دونالد ترامپ بود که ممکن است به پرخطرترین اقدام دوران ریاست جمهوری‌‌‌اش تبدیل شود.