پرونده امروز
بیمه در خدمت تاب‌آوری اقتصادی
در جهان امروز، بیمه دیگر یک خدمت تجاری صرف نیست، بلکه به‌عنوان بخشی از زیرساخت امنیت اقتصادی و حتی ملی شناخته می‌شود. با‌این‌حال، در ایران، این صنعت با چالش‌های عمیق نهادی، ساختاری و فرهنگی روبه‌روست که مانع ایفای نقش واقعی آن شده است. خصوصی‌سازی بدون نهادسازی مستقل، تمرکز شدید بازار در دست چند شرکت محدود، درِ چرخان میان نهاد ناظر و ذی‌نفعان و غلبه نگاه کالامحور و سودمحور بر نگاه نهادی و اجتماعی، سبب شده بیمه به‌جای کاهش ریسک‌های سیستمیک، به حلقه‌ای در چرخه رانت و انحصار تبدیل شود.
داده‌های رسمی نشان می‌دهد بیش از ۸۰درصد بازار در اختیار تنها ۱۰شرکت است و بیش از ۷۰درصد از حق‌بیمه‌ها به دو رشته اجباری درمان و خودرو اختصاص یافته است. این وضعیت به‌روشنی نشان می‌دهد بیمه در ایران از ماموریت اصلی خود فاصله گرفته و به صنعتی کم‌تحرک و محدود بدل شده است. از سوی دیگر، در جهانی که نوآوری و فناوری موتور محرک هر صنعت پیشرو است، صنعت بیمه ایران هنوز در ساختار سنتی و متمرکز خود گرفتار مانده است. در‌حالی‌که بیمه‌های نوین مانند بیمه‌های رفتارمحور، بیمه‌های اختصاصی برای اقتصاد پلتفرمی و استفاده از هوش مصنوعی در تحلیل ریسک و قیمت‌گذاری در کشورهای پیشرفته رونق یافته‌اند،
در ایران ساختار یکپارچه و فروش‌محور شرکت‌ها، انعطاف‌پذیری و پاسخ‌گویی به نیازهای نوظهور بازار را مختل کرده است. بنابراین، احیای صنعت بیمه ایران مستلزم گذار از بیمه کالامحور به بیمه زیرساختی و حرکت به سمت نهادسازی مستقل، تقویت نوآوری و طراحی محصولات استراتژیک است. تنها با چنین تحولی می‌توان بیمه را از ابزاری برای بازتولید انحصار، به نهادی برای تاب‌آوری اقتصادی و تضمین امنیت ملی ارتقا داد.
