آگهی‌های استخدام در آمریکا ۳۵ درصد کاهش یافت؛
هوش مصنوعی جانشین تازه‌کارها
البته این دیدگاه خوش‌بینانه، یک نکته مهم را نادیده می‌گیرد: برخی از مشاغل متداولی که حذف می‌شوند، در واقع پله‌های ترقی برای شروع یک مسیر شغلی هستند. این موقعیت‌ها برای کارکنان کم‌تجربه طراحی شده‌اند؛ افرادی که هنوز نمی‌توان مسوولیت‌های سنگین را به آنها سپرد، اما برای پیشرفت در حوزه کاری خود به تجربه نیاز دارند.
به نظر می‌رسد نسل جدید ابزارهای هوش مصنوعی، به‌طور ویژه‌ای مشاغل سطح ابتدایی را هدف قرار داده است. این شغل‌ها عمدتا شامل کارهای ساده و کم‌ریسکی مانند خلاصه‌سازی مدارک، گردآوری داده‌ها و کدنویسی پایه هستند؛ کارهایی که پلتفرم‌هایی مثل چت‌جی‌پی‌تی، کلاد و جمینای در عرض چند ثانیه انجام می‌دهند.
ظهور هوش مصنوعی باعث نگرانی فارغ‌التحصیلانی شده که آماده استخدام شدن هستند چرا که این ابزار جدید شانس آنها را برای ورود به بازار کار کاهش داده است. بر اساس گزارش بانک فدرال‌رزرو نیویورک، نرخ بیکاری برای فارغ‌التحصیلان ۲۲ تا ۲۷ ساله در ماه مارس به ۵.۸ درصد رسیده که بالاترین میزان در چهار سال گذشته و به‌طور قابل‌توجهی بالاتر از میانگین ملی است. بسیاری از مردم، هوش مصنوعی را عامل این وضعیت می‌دانند.
اما آیا وضعیت واقعا این‌قدر وخیم است؟ بلومبرگ نیوز با بررسی داده‌های شرکت‌های تحلیلی بازار کار و گفت‌وگو با افراد کلیدی این حوزه، از جمله بنیان‌گذاران استارت‌آپ‌ها، مدیران بزرگ فناوری و مربیان شغلی، به دنبال پاسخ این سوال بوده است. یافته‌های آنها را در ادامه می‌خوانیم.
داده‌ها چه می‌گویند؟
هوش مصنوعی مولد، که بر اساس داده‌های آموزشی، محتوا تولید می‌کند، به سرعت پیشرفت کرده و ماهیت مشاغل سطح ابتدایی را در صنایع مختلف تغییر داده است. حتی اگر این فناوری تنها یک‌پنجم از مشاغل فارغ‌التحصیلان جدید را در پنج سال آینده حذف کند، پیامدهای آن برای نسل جوان و اقتصاد بسیار عظیم خواهد بود.
رونق هوش مصنوعی همزمان با رکود اقتصاد آمریکا اتفاق افتاده و تفکیک تاثیر این دو روند از هم دشوار است. با این حال، چند موسسه تحقیقاتی در این زمینه پژوهش کرده‌اند. شرکت مشاوره «آکسفورد اکونومیکس» تخمین می‌زند که ۸۵ درصد از افزایش نرخ بیکاری در آمریکا از اواسط سال ۲۰۲۳ (از ۳.۵ درصد به بیش از ۴درصد) به این دلیل بوده که تازه‌واردان به بازار کار برای یافتن شغل با مشکل مواجه شده‌اند. محققان این شرکت اشاره می‌کنند که پذیرش هوش مصنوعی تا حدی می‌تواند علت این وضعیت باشد، زیرا بیکاری به‌طور چشم‌گیری در میان کارکنان جوان‌تر در حوزه‌هایی مانند علوم کامپیوتر که سرعت رشد فناوری در این رشته‌ها بالا بوده، افزایش یافته است. در مقابل، کارکنان مسن‌تر در همین دوره با رشد ملایمی در نرخ استخدام مواجه بوده‌اند.
شرکت «رولیو لبز» (Revelio Labs) که در زمینه تحلیل بازار کار فعالیت می‌کند، دریافته که آگهی‌های شغلی برای مشاغل سطح ابتدایی در آمریکا از ژانویه ۲۰۲۳ حدود ۳۵درصد کاهش یافته و مشاغلی که بیشتر تحت‌تاثیر هوش مصنوعی هستند، آسیب بیشتری دیده‌اند. این شرکت با بررسی داده‌های وب‌سایت‌های کاریابی و تحلیل وظایف هر شغل، تخمین زده که هوش مصنوعی تا چه حد می‌تواند آن کار را انجام دهد. طبق آمار، مشاغلی مانند مدیران پایگاه داده و تست‌کنندگان کنترل کیفیت که بیشتر تحت‌تاثیر هوش مصنوعی قرار دارند، بیشتر در معرض از دست دادن فرصت‌های شغلی هستند تا مشاغل کم‌خطرتر مانند مدیران پرونده‌های درمانی و متخصصان روابط عمومی.
پذیرش هوش مصنوعی به طور خودکار منجر به تغییرات گسترده در برنامه‌های استخدامی همه شرکت‌ها نشده است. پلتفرم حقوق و دستمزد «گاستو» متوجه شده که اکثر کسب‌وکارهای کوچک و متوسط در آمریکا که در حال آزمایش هوش مصنوعی هستند، تاثیری بر نیروی کار خود گزارش نکرده‌اند.
اما نگاهی دقیق‌تر به صنایعی که در پذیرش هوش مصنوعی پیشگام بوده‌اند، زنگ خطر را برای کارکنان تازه‌کار به صدا درمی‌آورد. محققان در وب‌سایت کاریابی «ایندید» دریافتند که آگهی‌های شغلی برای موقعیت‌های سطح پایین در صنعت فناوری بین سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۵، ۳۶درصد کاهش یافته است. به جای آن، کارفرمایان به استخدام افراد باتجربه‌تر روی آورده‌اند. در همین دوره زمانی، تعداد آگهی‌های شغلی مرتبط با فناوری که به بیش از پنج سال تجربه کاری نیاز دارند، افزایش یافته است. این امر نشان می‌دهد با توجه به اینکه ابزارهای هوش مصنوعی بسیاری از کارهای معمول در موقعیت‌های افراد تازه‌کار را به صورت خودکار انجام می‌دهند، کارفرمایان سطح انتظار خود را برای ورود به این مشاغل بالاتر برده‌اند.
برندون برنارد، اقتصاددان ارشد در ایندید، می‌گوید هوش مصنوعی می‌تواند بسیاری از حوزه‌های کاری اداری دیگر، مانند مالی یا حقوقی را نیز متحول کند. او می‌گوید: «آگهی‌های شغلی در بسیاری از این زمینه‌ها هم کاهش یافته، اما هنوز شاهد تغییر در سطح تجربه مورد نیاز نبوده‌ایم. این افزایش محسوس در استخدام نیروی مجرب از سال ۲۰۲۳ به بعد، فقط در بخش‌های پیشرو در هوش مصنوعی، مانند فناوری، مشاهده شده است.»
یک دلیل، ممکن است این باشد که کارفرمایان حوزه فناوری به طور طبیعی با سرعت بیشتری سراغ هوش مصنوعی می‌روند، چون کارهای تکراری و ساده‌ای که معمولا به کارکنان تازه‌کار سپرده می‌شود را می‌توان با هوش مصنوعی خودکار کرد و یا اینکه نیروی انسانی با تجربه با کمک هوش مصنوعی می‌تواند بازده و ارزش بیشتری برای سازمان ایجاد کند.
گزارش جدیدی از موسسه تحقیقاتی «برنینگ گلس» (Burning Glass)، که با همکاری جوزف فولر، استاد دانشکده کسب‌وکار‌هاروارد، تهیه شده شواهد یک تناقض جدید را نشان می‌دهد: با اینکه هوش مصنوعی مولد ممکن است فرصت‌های شغلی سطح ابتدایی را در برخی حوزه‌ها از بین ببرد، می‌تواند موجب تسهیل در اشتغال شود.
این پژوهش روی تفاوت «منحنی یادگیری» در مشاغل مختلف تمرکز دارد. برای مثال، برخی از مشاغل مانند مدیریت پروژه، نیازمند کسب تخصص تدریجی هستند که با کارهای ساده شروع شده و به مرور پیچیده‌تر می‌شوند. در مقابل، مشاغلی مثل کارشناس ارزیابی وام، از همان ابتدا به دانش تخصصی زیادی نیاز دارند و کمتر به یادگیری مداوم احتیاج دارند. هوش مصنوعی می‌تواند با خودکارسازی کارهای اولیه، مسیر ورود به دسته اول را محدود کند. اما در دسته دوم، با کمک به کارکنان برای کسب سریع‌تر مهارت‌های ضروری، موانع ورود را کاهش می‌دهد.
سرعت پیشرفت چقدر است؟
جدیدترین مدل‌های هوش مصنوعی مولد، نسبت به زمان معرفی چت‌جی‌پی‌تی در نوامبر ۲۰۲۲، توانایی‌های بسیار بیشتری دارند. این مدل‌ها می‌توانند گام‌به‌گام مسائل پیچیده را حل کنند، چندین کار را همزمان انجام دهند و حجم اطلاعات بیشتری را تحلیل کنند. حتی می‌توانند ساعت‌ها بدون نیاز به دخالت انسان، نرم‌افزار کدنویسی کنند.
بسیاری از شرکت‌ها نیز ابزارهای هوش مصنوعی داخلی خود را ساخته‌اند که با داده‌ها و سیستم‌های اختصاصی‌شان کار می‌کند. برخی شرکت‌ها در حال ساخت «عامل‌های» هوش مصنوعی هستند. این عامل‌ها تنها به پردازش اطلاعات محدود نمی‌شوند، بلکه بر اساس آنها، از طرف کاربر کارهایی مانند ارسال ایمیل یا برنامه‌ریزی جلسات را انجام می‌دهند. این عامل‌ها در حال حاضر به عنوان دستیار مدیران، هماهنگ‌کننده استخدام و نماینده پشتیبانی مشتری در حال آزمایش و استفاده هستند.
کارفرمایان چه می‌گویند؟
بر اساس نظرسنجی اخیر لینکدین، تقریبا دوسوم مدیران اجرایی در آمریکا انتظار دارند هوش مصنوعی بخشی از کارهای تکراری و دستی کارکنان تازه‌کارشان را انجام دهد.
با توجه به اینکه حالا هوش مصنوعی می‌تواند وظایف نسبتا پیچیده‌ای مانند جمع‌آوری داده، نوشتن محتوای پایه و حتی تحقیقات بازار را انجام دهد، استخدام نیروی جدیدی که نیاز به آموزش زیاد دارد، سخت‌تر شده است؛ به‌ویژه در کسب‌وکارهای کوچک که به دنبال کاهش هزینه‌ها هستند.
داریو آمودی، مدیرعامل شرکت «انتروپیک»، پیش‌بینی می‌کند که با پیشرفت سریع مدل‌های زبانی بزرگ، مدیران شرکت‌ها به‌طور ناگهانی متوجه تمام پتانسیل آنها می‌شوند و سریع عمل خواهند کرد: استخدام نیروهای تازه‌کار را متوقف می‌کنند، جای خالی‌ها را پر نمی‌کنند و در نهایت، کل لایه‌های شغلی سطح پایین را با عامل‌های هوش مصنوعی جایگزین خواهند کرد. این تغییر در ابتدا تدریجی به نظر می‌رسد، اما بعد کاملا ناگهانی خواهد بود.
این در حالی است که دارون عجم‌اوغلو، اقتصاددان برنده جایزه نوبل و استاد دانشگاه MIT، نسبت به پیشرفت سریع و کامل هوش مصنوعی که آمودی و دیگران پیش‌بینی می‌کنند، تردید دارد؛ به‌ویژه در مورد خودکارسازی کامل مشاغل سطح پایین.
عجم‌اوغلو می‌پذیرد که پیشرفت هوش مصنوعی می‌تواند بهره‌وری را بالا ببرد، اما استدلال می‌کند که ماهیت کار انسانی، به‌خصوص در مشاغل سطح ابتدایی، شامل ترکیبی از تعاملات واقعی، هوش اجتماعی و عاطفی، قضاوت و بداهه‌پردازی است. او می‌گوید: «با وجود همه حرف‌هایی که درباره هوش مصنوعی زده می‌شود، هنوز هم بیشتر کارهای نیمه‌روتین را انجام می‌دهد. اگر با یک موقعیت کاملا غیرمنتظره روبه‌رو شوید، هوش مصنوعی در برخورد با آن خیلی خوب عمل نخواهد کرد.»
عجم‌اوغلو هشدار می‌دهد که شرکت‌ها با تکیه بیش از حد بر اتوماسیون و حذف موقعیت‌های شغلی تازه‌کار، در درازمدت به خودشان آسیب می‌زنند. او می‌گوید: «شرکت‌ها به پای خودشان شلیک می‌کنند. چون افراد برای کسب تخصص در کار و انجام وظایف سطح بالاتر، به همین کارهای ساده نیاز دارند.»
منبع: Bloomberg
