چرخش به شرق سئول

به گزارش سی‌ان‌ان، اما این گرمی بی‌سابقه در روابط با رقیب تاریخی، در واقع مقدمه‌ای بود برای آزمونی دشوارتر: دیدار روز دوشنبه سوم شهریور لی جه-میونگ با دونالد ترامپ در کاخ سفید. رئیس‌جمهور کره‌جنوبی که در کارزار انتخاباتی خود گفته بود، حاضر است برای تامین منافع ملی «از میان پاهای ترامپ هم سینه خیز عبور کند» اما بلافاصله افزوده بود «من اهل وادادن هم نیستم»، باید در واشنگتن این هنر ظریف توازن را به نمایش بگذارد. به گزارش نیویورک‌تایمز، درحالی‌که جزئیات توافق تجاری میان سئول و واشنگتن هنوز نهایی نشده، کلیات آن بر کاهش تعرفه‌ها بر کالاهای کره‌ای به ۱۵درصد در ازای یک بسته سرمایه‌گذاری ۳۵۰‌میلیارد دلاری استوار است. همزمان، ترامپ خواستار افزایش سهم سالانه کره‌جنوبی برای تامین هزینه‌های نیروهای آمریکایی به ۱۰‌میلیارد دلار شده است؛ رقمی بیش از ۹ برابر سطح فعلی.

 چرخش به شرق در سایه بی‌ثباتی غرب

بنا به تحلیل سی‌ان‌ان، سفر لی جه-میونگ به توکیو و واشنگتن، بیش از آنکه یک تور دیپلماتیک معمول باشد، بازتابی از یک بازنگری استراتژیک در سئول است که ریشه در سیاست خارجی غیرقابل پیش‌بینی دونالد ترامپ دارد. دیپلماسی دمدمی‌مزاج و معامله‌گرانه ترامپ که با وضع تعرفه‌های سنگین و فشار برای افزایش هزینه‌های دفاعی متحدان همراه بوده، اتحادهای زمانی باثبات آمریکا را زیر سوال برده و سئول و توکیو را به همکاری نزدیک‌تر واداشته است. جفری کینگستون، استاد مطالعات آسیایی در دانشگاه تمپل توکیو معتقد است: «مشکل این است که دیپلماسی ترامپ برای همه نگران‌کننده است. گمان می‌کنم پس از خیانت به اوکراین، بسیاری از متحدان آمریکا از خود می‌پرسند که ضمانت امنیتی آمریکا واقعا به چه معناست.»

محور اصلی نگرانی‌های سئول در دیدار با ترامپ، رویکرد جدید واشنگتن موسوم به «انعطاف‌پذیری استراتژیک» است. دولت ترامپ از سئول می‌خواهد که مسوولیت بیشتری در قبال دفاع از خود بپذیرد تا نیروهای آمریکایی مستقر در کره بتوانند برای مهار چین و مداخله احتمالی در بحران تایوان آزادانه‌تر عمل کنند. این موضوع کره‌جنوبی را در دوراهی خطرناکی قرار داده است: از یک‌سو، این رویکرد می‌تواند توان بازدارندگی در برابر کره‌شمالی را تضعیف کند و از سوی دیگر، احتمال کشیده شدن پای سئول به جنگی ناخواسته بر سر تایوان را افزایش می‌دهد. وی سونگ-لاک، مشاور امنیت ملی رئیس‌جمهور لی تاکید کرده که این انعطاف‌پذیری نباید امنیت کره‌جنوبی را تضعیف کند. با این حال، تحلیلگرانی چون چون یونگ-وو، مشاور سابق امنیت ملی، هشدار می‌دهند که اگر سئول مقاومت کند، «ایالات متحده به سادگی می‌تواند اجزای کلیدی نیروهای خود را به منطقه‌ای دیگر منتقل کند.»

نزدیکی اخیر سئول و توکیو که تا چندی پیش به‌دلیل حافظه تاریخی اشغالگری ژاپن ناممکن به نظر می‌رسید، پاسخی مستقیم به همین بی‌ثباتی است. هر دو کشور نگران زرادخانه هسته‌ای کره‌شمالی و روابط نظامی رو به رشد آن با روسیه هستند و تهاجم به اوکراین را هشداری جدی تلقی می‌کنند: «اوکراین امروز می‌تواند آسیای شرقی فردا باشد.» علاوه بر این، هر دو کشور از جنگ تجاری ترامپ آسیب دیده‌اند و همزمان باید روابط خود را با چین، بزرگ‌ترین شریک تجاری‌شان، مدیریت کنند. در چنین فضایی، لی جه-میونگ که زمانی سلف خود را به‌دلیل دیدار با مقامات ژاپنی «عروسک خیمه‌شب‌بازی» توکیو خوانده بود، امروز ژاپن را «شریکی ضروری» می‌نامد.

شیگرو ایشیبا نیز که طعم دیپلماسی ترامپ را چشیده و او را «فردی غیرعادی که قواعد بازی را تغییر می‌دهد» توصیف کرده، احتمالا بهترین مشاوری است که می‌تواند لی را برای مواجهه با رئیس‌جمهور آمریکا آماده کند. این دیپلماسی فشرده، پیامدهای داخلی نیز داشته است. فشارهای واشنگتن باعث شده تا ایده دفاع مستقل در کره‌جنوبی جان تازه‌ای بگیرد و نظرسنجی‌ها حمایت اکثریت مردم از ساخت تسلیحات هسته‌ای بومی را نشان می‌دهند. در ژاپن نیز، آینده این همکاری به سرنوشت سیاسی ایشیبا گره خورده که با فشار فزاینده برای استعفا روبه‌رو است. در نهایت، سفر لی جه-میونگ را می‌توان طلیعه‌ای از دگرگونی نظم امنیتی و اقتصادی شرق آسیا تلقی کرد. در جهانی که اتحادهای سنتی متزلزل شده‌اند، قدرت‌های منطقه‌ای مانند کره‌جنوبی و ژاپن در حال یافتن راه‌هایی جدید برای تامین منافع خود هستند؛ حتی اگر این راه از مسیر نزدیک شدن به رقبای تاریخی و ایستادگی محتاطانه در برابر متحد اصلی‌شان بگذرد.