قمار مودی با اژدها

علاوه بر این، مودی رسما دعوت شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین را برای ملاقات با او در حاشیه اجلاس سازمان همکاری شانگهای در چین که قرار است در ۳۱ اوت و یکم سپتامبر (۹ و ۱۰ شهریور) برگزار شود، پذیرفت. اما چه چیزی باعث شد هند اکنون وانگ را به دهلی دعوت کند، آن هم با توجه به اینکه روابط با پکن عمدتا سرد است؟ هیچ‌کس در نهاد سیاست خارجی هند هیچ بیانیه عمومی در مورد اینکه چرا هند این زمان را برای میزبانی از وزیر امور خارجه چین انتخاب کرده است، منتشر نکرد.

در واقع، به نظر می‌رسد که هند به یک دلیل قانع‌کننده تصمیم به تلاش برای بهبود روابط با چین گرفته است: وخامت شدید روابطش با ایالات متحده که تا همین اواخر پس از سال‌ها تعامل دوجانبه، عمدتا در وضعیت متعادلی قرار داشت. کاهش شدید روابط ایالات متحده و هند تا حد زیادی ناشی از مواضع و اقدامات ترامپ در هر دو جبهه استراتژیک و اقتصادی است. در بُعد امنیتی، پس از آنکه هند و پاکستان در درگیری ماه مه خود به آتش‌بس دست یافتند، ترامپ میزبان عاصم منیر، فرمانده ارتش پاکستان در کاخ سفید بود. جلسه ژوئن اندکی پس از آن برگزار شد که پاکستان پیشنهاد داد ترامپ به‌خاطر تسهیل آتش‌بس، جایزه صلح نوبل را دریافت کند. در دهلی نو، این صحنه خاطرات خفته در مورد روابط گذشته ایالات متحده با تشکیلات نظامی پاکستان را زنده کرد.

عامل اقتصادی نیز اهمیت کمتری ندارد. در ۳۱ ژوئیه، ترامپ تعرفه پایه ۲۵درصدی را برای هند اعلام کرد. سپس، در ۶اوت، او یک فرمان اجرایی امضا کرد که طبق آن، تا ۲۷ اوت (۵ شهریور) تعرفه دوم ۲۵درصدی اعمال خواهد شد مگر اینکه دهلی خرید نفت از مسکو را متوقف کند. در راستای پیچیده‌تر شدن اوضاع، پیتر ناوارو، مشاور تجاری کاخ سفید، یادداشتی در فایننشال تایمز نوشت و هند را به‌دلیل خرید، پالایش و فروش مجدد نفت روسیه در بحبوحه جنگ روسیه در اوکراین محکوم کرد.

بر اساس تجربه دوره اول ترامپ، به نظر می‌رسید مقامات هندی فکر می‌کردند که می‌توانند روابط خوبی با دولت دوم ترامپ داشته باشند. تغییر موضع ترامپ، هند را شگفت‌زده کرده است. هند برای کاهش تردیدهای اعلام‌شده دولت، پیشنهاد داده که در زمینه تجارت امتیازاتی بدهد؛ اما در مورد برخی دیگر موضع سرسختانه‌ای اتخاذ کرده است. از همه مهم‌تر، هند قاطعانه از توقف خرید و پالایش نفت روسیه، که دومین خریدار بزرگ آن (پس از چین) است، خودداری کرده است.

در میان تحلیلگران روابط ایالات متحده و هند، اعتقاد عمومی بر این است که دو عامل باعث شده است که ترامپ به اجبار اقتصادی با هند متوسل شود. اول، آنها استدلال می‌کنند که ترامپ شخصا از اظهارات عمومی مکرر دهلی نو مبنی بر اینکه هیچ نقشی در خنثی کردن بحران هند و پاکستان در ماه مه نداشته، آزرده خاطر شده است. دوم، آنها ادعا می‌کنند که برخی از مذاکره‌کنندگان تجاری ترامپ همچنان بر باز کردن بازار کشاورزی هند که تقریبا به‌طور کامل به روی رقابت خارجی بسته است، متمرکز هستند. با این حال، آشکار است که هند به دنبال شرکای کاری دیگری برای ایجاد تعادل در برابر ایالات متحده است. این امر تا حد زیادی تصمیم دهلی در راستای تلاش برای کاهش تنش‌ها با چین را توضیح می‌دهد. اما یک مشکل وجود دارد: چین مشتاق است هند را از ایالات متحده دور کند.

به نظر می‌رسد هند روی چین شرط‌بندی بدی کرده و این شرط‌بندی پایان خوبی نخواهد داشت. دهلی نو درگیر رقابتی لاینحل با پکن است: این دو کشور دیدگاه‌های متفاوتی در مورد نظم سیاسی در آسیا و فراتر از آن دارند، آنها یک اختلاف مرزی دارند که در آن پیشرفت‌های ناچیزی داشته‌اند و عدم تقارن در توانایی‌های اقتصادی و نظامی آنها آشکار و رو به وخامت است. در این شرایط، هند اگر فرض کند که سفر وانگ می‌تواند به آشتی واقعی با چین منجر شود، احمقانه خواهد بود.