افزایش احتمالی ۵۴۸ هزار بشکه‌ای تولید نفت در سپتامبر، آخرین گام برای لغو کاهش کوتاه مدت ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه‌ای؟
قدرت نمایی اوپک پلاس در بازار
به گزارش گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد – حمید ملازاده: در حالی که بازار جهانی نفت با چالش‌هایی همچون اختلال عرضه از روسیه، کندی رشد اقتصادی و فشارهای دیپلماتیک ایالات متحده روبه‌روست، منابع آگاه از مذاکرات داخلی اوپک‌پلاس، خبر داده‌اند که این ائتلاف نفتی قصد دارد در نشست روز یکشنبه سوم ماه اوت، بار دیگر تولید خود را افزایش دهد. بر اساس اطلاعات اولیه، هشت کشور عضو اوپک‌پلاس به احتمال زیاد با افزایش تولید در ماه سپتامبر موافقت خواهند کرد. هرچند هنوز رقم نهایی این افزایش قطعی نشده، اما سه منبع نزدیک به مذاکرات از احتمال افزایش تا سقف ۵۴۸ هزار بشکه در روز سخن گفته‌اند.
تسریع بازگشت نفت به بازار
روند بازگشت تدریجی اوپک‌پلاس به بازار جهانی نفت، از آوریل 2025 آغاز شد؛ زمانی که این گروه، در واکنش به رشد تقاضا و کاهش سطح ذخایر جهانی، تصمیم گرفت کاهش تولید کوتاه‌مدت خود را به‌تدریج لغو کند. در ماه‌های آوریل، مه، ژوئن و ژوئیه، اوپک‌پلاس در مجموع حدود ۱ میلیون و 650 هزار بشکه در روز به تولید خود افزود و در صورت تصویب افزایش ۵۴۸ هزار بشکه‌ای در نشست روز یکشنبه، کاهش ۲ میلیون و 200 هزار بشکه‌ای که از اوایل سال استارت خورد، به‌طور کامل جبران خواهد شد.
لایه‌های درهم‌تنیده کاهش تولید
درک تصمیم‌های اخیر اوپک‌پلاس بدون شناخت دقیق از معماری پیچیده کاهش‌های تولید در این ائتلاف ممکن نیست. هم‌اکنون سه سطح مجزا از کاهش تولید در دستور کار اوپک‌پلاس قرار دارد:
1. کاهش رسمی جمعی: در اکتبر ۲۰۲۲، اوپک‌پلاس توافقی برای کاهش تولید به میزان ۲ میلیون بشکه در روز میان تمام اعضا تصویب کرد. این کاهش بلندمدت بوده و تا پایان سال ۲۰۲۶ معتبر است.
2. کاهش داوطلبانه هشت کشور کلیدی: در آوریل ۲۰۲۳، هشت کشور از جمله عربستان سعودی، روسیه، عراق، امارات، کویت، الجزایر، قزاقستان و عمان، مجموعاً ۱میلیون و 650 هزار بشکه دیگر از تولید خود را به‌طور داوطلبانه کاهش دادند. این کاهش نیز همچنان برقرار است و به‌طور دوره‌ای تمدید می‌شود.
3. کاهش کوتاه‌مدت ۲ میلیون و 200 هزار بشکه‌ای: در سه‌ماهه نخست سال ۲۰۲۴، به دلیل نگرانی از مازاد عرضه فصلی، اوپک‌پلاس یک کاهش تولید موقت دیگر را اعمال کرد. افزایش‌های اخیر، عملاً به معنای لغو مرحله‌ای این کاهش است و نشست روز یکشنبه می‌تواند نقطه پایان رسمی آن باشد.
ترکیب این سه لایه باعث شده تصمیم‌گیری در اوپک‌پلاس بیش از پیش پیچیده، حساس و به‌شدت سیاسی شود. هرگونه تغییر در تولید، باید بدون خدشه به تعهدات رسمی قبلی و با در نظر گرفتن توازن شکننده قیمت‌ها، اتخاذ گردد.
فشار سیاسی و معادله ژئوپلیتیک
نشست روز یکشنبه اوپک‌پلاس در شرایطی برگزار می‌شود که فشارهای سیاسی، به‌ویژه از سوی ایالات متحده، بر این ائتلاف افزایش یافته است. دولت بایدن از هند خواسته واردات نفت از روسیه را متوقف کند، اقدامی که همسو با تحریم‌های جدید اتحادیه اروپا، باعث توقف خرید نفت روسیه توسط پالایشگاه‌های دولتی هند شده است. این شرایط، اوپک‌پلاس را به تنها بازیگر مؤثر در سمت عرضه بازار تبدیل کرده است. افزون بر این، نگرانی‌ها درباره واکنش احتمالی روسیه به تحریم‌ها، مانند بستن مسیرهای صادراتی از جمله خط لوله قزاقستان، باعث افزایش دوباره قیمت‌ها در هفته گذشته شد. قیمت نفت برنت به بالای ۷۳ دلار در هر بشکه رسید که بالاترین سطح طی پنج هفته اخیر است.
تردید نسبت به ادامه روند افزایش
با وجود سیگنال‌هایی از ادامه افزایش تولید در کوتاه‌مدت، تحلیلگران نسبت به پایداری این مسیر در ماه‌های آینده تردید دارند. بانک آمریکایی گلدمن ساکس در گزارشی اعلام کرد که اوپک‌پلاس پس از سپتامبر احتمالاً دیگر نفت بیشتری به بازار عرضه نخواهد کرد. این نهاد دلایلی همچون رشد تولید نفت شیل در ایالات متحده، کند شدن اقتصاد جهانی، و انباشت مجدد ذخایر پس از پایان فصل رانندگی در نیم‌کره شمالی را به‌عنوان موانع اصلی نام برده است. آمریتا سن، تحلیلگر ارشد و هم‌بنیان‌گذار مؤسسه Energy Aspects نیز هشدار داده است: «صحبت درباره آینده کاهش‌های داوطلبانه، بسیار زود است. این گفت‌وگوها هنوز حتی آغاز نشده‌اند.»
بازگشت محتاطانه به میدان نفتی
اوپک‌پلاس، پس از ماه‌ها بازی محافظه‌کارانه، اکنون در موقعیتی قرار دارد که با افزایش مرحله‌ای تولید، تلاش می‌کند تعادل میان حفظ قیمت، پاسخ به فشارهای ژئوپلیتیک و حفظ سهم بازار را برقرار کند. اما با توجه به پیچیدگی ساختار کاهش‌ها، نوسانات تقاضا، و ملاحظات سیاسی، مسیر این ائتلاف در ماه‌های آینده همچنان مبهم خواهند بود. نشست روز یکشنبه، بیش از آنکه صرفاً یک تصمیم‌گیری فنی درباره عرضه باشد، می‌تواند معیاری برای سنجش میزان انسجام داخلی اوپک‌پلاس و قدرت مانور آن در برابر فشارهای جهانی تلقی شود.//
