«دنیای اقتصاد» وضعیت بنگاههای تولیدکننده محصولات خوراکی را بررسی کرد
درسهای جنگ برای صنعت غذا
از طرف دیگر ۱۲ روز جنگ تحمیلی به طور جدی‌تری پرده از ناکارآمدی برخی سامانه‌های تولید و تجارت برداشت و مشکلات فعالان اقتصادی بار دیگر اهمیت بهبود محیط کسب و کار را به سیاستگذاران یادآور شد.
در حال حاضر تولیدکنندگان تاکید دارند بی‌توجهی به رفع موانع تولید صنایع غذایی و استمرار مشکلات، علاوه بر اینکه زنجیره تامین مواد غذایی را به طور جدی تهدید می‌کند، افزایش قیمت محصولات به دلیل کاهش تولید را به دنبال خواهد داشت.
فعالان بخش خصوصی تاکید دارند برای تامین امنیت غذایی در دوره پسا‌تنش چند اقدام اساسی باید در اولویت قرار گیرد. تشکیل ستاد ملی بازسازی زنجیره تامین غذا با محوریت بخش خصوصی، بازفعال‌سازی واحدهای تولیدی آسیب‌دیده، حمایت ویژه از فعالان زنجیره غذایی از طریق سیاست‌های مالیاتی و بیمه‌ای، تعویق یا بخشش هدفمند مالیات‌ها برای واحدهای آسیب‌دیده؛ تسهیلات بیمه‌ای و مالیاتی، تسهیل واردات نهاده‌ها و کالاهای اساسی برای جبران کسری‌ها و روان‌سازی توزیع از جمله این اقدامات است.
تامین‌مواد اولیه تولید در پساجنگ
امیر یوسفی، نایب رئیس کمیسیون صنایع غذایی اتاق ایران در این زمینه گفت: اگرچه تولیدکنندگان محصولات صنایع غذایی انتظار شرایط جنگی را نداشتند اما با این وجود طی این بحران تلاش کردند خللی در تولید ایجاد نشود. به گفته او در مقاطع کوتاهی در یکسری از کالاها وقفه‌ای در بازار ایجاد شد اما کمبود جدی ایجاد نشد.
این فعال اقتصادی با بیان اینکه این وضعیت پایدار نیست، می‌گوید: در وضعیتی که در آن به سر می‌بریم همچنان یکسری مشکلات برای تولیدکنندگان وجود دارد. از جمله این مشکلات تامین ارز برخی کالاهای اساسی برای استمرار تولید است. همچنین ضروری است اقلامی همچون دانه‌های روغنی، ذرت و سویا برای صنایع و مجموعه‌هایی که در زمینه دام و طیور فعال هستند، به موقع تامین شود.
در حال حاضر نیز شرایط عادی نیست. از همین رو اختیاراتی به استاندارها در این زمینه داده شد که نکته مثبتی است. او تاکید دارد با توجه به شرایط فعلی اگر دستگاه‌های مرتبط این موضوع را مدنظر نداشته باشند که وضعیت ویژه است و شرایط تولید باید تسهیل شود، به مشکل خواهیم خورد.
یوسفی ادامه داد: در حال حاضر اصلی‌ترین مانع تولید، تامین برق کارخانجات صنایع غذایی است. امسال قطعی برق به دلیل تشدید ناترازی افزایش پیدا کرده است. درخواست ما این بود که با توجه به اهمیت صنایع غذایی، واحدهای تولیدی در این حوزه مورد استثنا قرار گیرند. زمانی که مجموعه تولیدی هر روز با قطعی برق در ساعت‌های متوالی روبه‌رو است امکان تولید به اندازه را ندارد، قیمت تمام شده نیز افزایش می‌یابد.
به گفته او در مورد صنایع غذایی علاوه بر قیمت تمام شده بحث سلامت کالا نیز مطرح است. زمانی که در تولید مواد غذایی وقفه ایجاد می‌شود فسادپذیری مواد اولیه و تولیدات نیز بیشتر می‌شود و سلامت کالاها تحت‌تاثیر قرار می‌گیرد. در سال‌های گذشته سردخانه‌های نگهداری کالا از قطعی برق مستثنی بود اما امسال این موضوع اتفاق نیفتاده است. زمانی که قطعی برق طولانی می‌شود ژنراتورها هم نمی‌توانند تامین کننده برق برای مدت طولانی باشند.
این عضو اتاق بازرگانی تاکید دارد: بی‌توجهی به این وضعیت و عدم در نظر گرفتن بسته‌های حمایتی ویژه برای تولیدکنندگان صنایع غذایی می‌تواند بر تامین و قیمت کالاها تاثیر بگذارد.در صورت ادامه این وضعیت نمی‌توان کالاها را با قیمت قبلی در بازار توزیع کرد. این‌در حالی است که صنایع پیش از این نیز در زمینه‌های مختلف از جمله تامین مالی نیز مشکلاتی داشتند. در حال حاضر نیز با شرایط ناترازی و قطعی برق، تولید مورد تهدید جدی است.
ناکارآمدی سامانه‌های‌دولتی
آرمان خالقی، فعال صنعت غذا در این زمینه با اشاره به متوقف نشدن روند تولید طی دوران تهاجم ۱۲ روزه رژیم صهیونیستی، معتقد است که در این دوران، ناکارآمدی برخی سیستم‌ها سامانه‌ها و روندهای تولید و تجارت در کشور را به خوبی مشخص کرد.
این فعال صنعت غذا با بیان اینکه در مورد صنایع غذایی دو مورد بازار و تامین اهمیت دارد، گفت: در دوران جنگ در زمینه تامین یعنی آنچه به عنوان مواد اولیه باید به خطوط تولیدی برسد، مشکلی وجود نداشت چرا که خوشبختانه یا در انبارها موجود بود یا قابل تامین بود و توزیع صورت می‌گرفت.
در ابتدای جنگ نیز دولت دستور اکید بر تخلیه بنادر و رساندن کالاها از بنادر جنوبی به انبارهای داخلی داد. اگر چه تا زمانی که مسائل مربوط به لجستیک و بوروکراسی طی شود چند روزی طول کشید، اما نگرانی تامین مواد اولیه تا حدود زیادی حل شد. این تصمیم به پایداری تولید در آن زمان کمک زیادی کرد. در مورد بازار هم شرکت‌های پخش و توزیع در آن زمان فعال بودند و به هر طریقی بود آن دوران پشت سر گذاشته شد.
خالقی با اشاره به اینکه موضوع مهم دوران پساجنگ و آمادگی برای آینده است، ادامه داد: یکی از درسهای بزرگی که حاکمیت و فعالان اقتصادی باید از این دوران بگیرند آن است که در صورت وقوع جنگ نقاط ضعف سیستم کجاست و چگونه نقاط قوت را باید در شرایط بحران به کار گرفت.
این فعال صنعت غذا با تاکید بر اینکه سامانه‌های ناکارآمد و مانع تجارت در دوره ۱۲ روزه مشخص شد، گفت: باید به این سوالات پاسخ داد که اگر اختلال اینترنتی قرار است داشته باشیم، تکلیف برخی سامانه‌های تجارت چیست؟ آیا باید روند تولید و توزیع و تجارت کشور معطل سامانه‌های تو در تو بماند. سیستم جایگزین این سامانه‌ها و به عبارتی پدافند غیرعامل در این شرایط چیست؟ درسی که از این جنگ گرفته شد اهمیت زیادی دارد.
به گفته او اگر محیط کسب و کار مساعد وجود داشته باشد، بسیاری از مسائل در دوران بحران وجود نداشت و شرایط تولید و تجارت تسهیل می‌شد.
خالقی ادامه داد: غیرت مردم و فعالان اقتصادی یک طرف ماجراست، عقلایی کار کردن و کارآمدی دستگاه‌ها روی دیگر ماجراست. اگرچه در این دوران با همت صورت گرفته امور پیش رفت اما نمی‌توان و نباید ناکارآمدی‌ها را پنهان کرد و به طور جدی باید بر روی نقاط ضعف و بهبود محیط کسب و کار تمرکز کرد.
در حال حاضر تامین ارز و مواد اولیه، اصلی‌ترین نیاز صنایع غذایی است. بررسی‌های حاکی از این است که سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی به عنوان تامین‌کننده بخشی از مواد اولیه صنایع غذایی با موانعی همچون ریسک بالای سرمایه‌گذاری، سرکوب قیمت‌ها و عدم تضمین سوددهی، موانع ساختاری، نبود زیرساخت‌های کافی و فناوری‌های نوین، مشکلات مالی و اعتباری، شرایط تحریم و دشواری انتقال منابع مالی بین‌المللی روبه‌روست و حل این موانع باید به طور جدی در دستور کار سیاستگذاران قرار گیرد.
