واکنش روزنامه دولت به طرح خروج ایران از ان‌پی‌تی توسط مجلس دوازدهم
دو روز پس از اعلام بیانیه سه کشور اروپایی مبنی بر فعال‌سازی مکانیسم «اسنپ بک» (موسوم به مکانیسم ماشه)، و در حالی که تا این زمان اثر این بیانیه بر تصمیم شورای امنیت سازمان ملل مشخص نیست و درعین حال تصمیم نهایی نهادهای عالی و تصمیم‌گیرنده درباره نحوه پاسخ به این اقدام تروئیکای اروپایی اعلام نشده است؛ یک عضو کمیسیون اصل ۹۰ مجلس از تهیه طرح سه فوریتی خروج ایران از معاهده پیمان بین‌المللی منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (ان‌پی‌تی) و پروتکل الحاقی آن خبر داد.
حسینعلی حاجی‌دلیگانی، نماینده شاهین‌شهر روز گذشته در حالی از مطرح شدن حتمی این طرح در جلسات هفته آینده مجلس سخن گفت که درعین حال اذعان کرد هنوز این طرح در سامانه طرح‌ها و لوایح مجلس ثبت نشده است. به گفته نماینده شاهین شهر، قرار است امروز (شنبه) این طرح در سامانه مجلس ثبت شود. حاجی دلیگانی اعلام نکرد که این طرح چه تعداد امضا دارد، با اینکه پس از ثبت در سامانه مجلس است که می‌توان به تعداد امضاهای این طرح دست یافت.
حاجی دلیگانی در عین حال در گفت گویی با خبرگزاری «فارس»، جزئیات بیشتری از این طرح ارائه داد، طرحی که فعلاً و با توجه به تعطیل بودن زمان انتشار خبر آن، طراحان، نویسندگان یا امضاکنندگان آن بطور دقیق مشخص نیست. حاجی دلیگانی به فارس گفت: «این طرح شامل یک ماده واحده است که در آن آمده؛ از تاریخ تصویب این قانون ایران (درصورت تصویب طرح این نماینده در مجلس، این طرح شکل قانون به خود خواهد گرفت) از معاهده پیمان بین‌المللی منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (ان پی‌تی) و پروتکل الحاقی آن خارج و قانون پیمان بین‌المللی منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای مصوب ۲۲ دی ماه ۱۳۴۸ با اصلاحات و الحاقات بعدی نسخ می‌شود.»
حاجی دلیگانی در توضیح اثرات و پیامدهای طرح خود که مبتنی بر یک ماده واحده است، یعنی اثرات طرح در صورت مطرح شدن و رأی موافق نمایندگان و تبدیل آن به قانون، اظهارکرد: «بر اساس این طرح، دولت جمهوری اسلامی ایران موظف است به‌منظور اقدام متقابل در برابر نقض تعهدات طرف‌های آمریکایی و اروپایی در برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) باتوجه به ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل بلافاصله با خروج از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (ان‌پی‌تی) اجرای تمامی الزامات ذیل این پیمان را ملغی و انجام هرگونه مذاکره با آمریکا و سه کشور اروپایی ناقض برجام را قطع و همه همکاری‌های نظارتی با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را خاتمه دهد.» وی اضافه کرد: «همچنین براساس این طرح، وزارت امور خارجه و سازمان انرژی اتمی موظف‌اند ظرف یک هفته گزارش جامعی درباره اقدامات انجام شده مبتنی بر این قانون را به مجلس شورای اسلامی ارائه کنند.»
ملاحظات پیش روی سه فوریتی بودن طرح
تعیین سه فوریت برای طرح خروج ایران از ان‌پی‌تی در شرایطی است که بر اساس ماده ۱۵۶ آیین‌نامه داخلی مجلس، وجود «حالت کاملاً اضطراری و حیاتی» که نیازمند «مقابله سریع با خسارت حتمی» باشد، می‌تواند یک طرح را دارای سه فوریت کند. این وضعیت درباره چنین طرحی با استدلال‌های مخالفی مواجه است. از جمله اینکه به باور طیفی از کارشناسان و نیز نمایندگان مجلس، فعال‌سازی مکانیسم «اسنپ بک» بر خلاف فضای ذهنی که درباره آن به وجود آورده شد، حائز آثار جدیدی بر شرایط اقتصادی کشور نیست تا شرط یا الزام «مقابله سریع با خسارت حتمی» برای طرح‌های سه فوریتی شامل آن بشود.
از جمله نمایندگانی که چنین باور یا نگاهی دارند، عباس مقتدایی عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس است که معتقد است «اسنپ‌بک» صرفاً به عنوان ابزاری برای ایجاد فشار رسانه‌ای و روانی علیه ایران است. مقتدایی گفت: «از نظر حقوقی و تحریمی، اقدام جدیدی علیه جمهوری اسلامی ایران ممکن نیست، زیرا تقریباً همه تحریم‌هایی که می‌توانستند وضع کنند، پیش‌تر اعمال شده است.»
از سوی دیگر باید به دیدگاه دیگری اشاره کرد که خروج ایران از معاهده منع گسترش‌های سلاح‌های هسته‌ای یا ان‌پی‌تی را زمینه ساز افزایش هزینه‌های سیاسی و امنیتی، فاصله گرفتن دیپلماتیک کشورهای همسو و درنهایت زمینه‌ای برای بهانه جویی‌های حقوقی بیشتر علیه ایران می‌داند. این دیدگاه که از سوی برخی کارشناسان بیان شده است، معتقد است عضویت ایران در معاهده ان‌پی‌تی در خدمت مشروعیت فعالیت‌های هسته‌ای صلح‌آمیز ایران قرار دارد. از زمره دارندگان این دیدگاه علی اکبر صالحی وزیر اسبق امور خارجه ایران و رئیس سابق سازمان انرژی اتمی است که روز گذشته به «انتخاب» گفت اقداماتی مثل طرح خروج از معاهده ان‌پی‌تی در مجلس سبب پیچیده‌تر شدن مشکلات دیپلماسی می‌شود.
وی با بیان اینکه «بحث خروج از معاهده ان‌پی‌تی مسأله‌ای است که تصمیم‌گیری درباره آن فقط در حیطه اختیارات رهبر معظم انقلاب است»، گفت: «مجلس نمی‌تواند در چنین اموری بدون استفسار از رهبر انقلاب نظر خود را بیان کند، زیرا اظهار نظرهای این گونه به خاطر جایگاه ویژه ایران در عرصه ظالمانه بین‌المللی مورد سوء‌استفاده بدخواهان قرار می‌گیرد و مشکلات دیپلماسی ما را چند برابر می‌کند.»
با همه این ملاحظات که تصمیم‌گیری درباره خروج از معاهده ان‌پی‌تی را به امری نیازمند اراده عالی و طمأنینه در اخذ تصمیم می‌سازد، با اینکه تا اینجا مشخص نیست آیا مجلس با سه فوریت طرح هنوز ثبت نشده این نماینده موافقت کند یا خیر، حاجی دلیگانی به «فارس» گفت: «این طرح هفته آینده بدون نوبت در دستور کار مجلس قرار می‌گیرد و در همان روز در صحن علنی کلیات و جزئیات آن بررسی می‌شود.» به گفته وی، «هنگام بررسی طرح سه فوریتی در صحن مجلس، اعضای شورای نگهبان نیز در مجلس شورای اسلامی حاضر می‌شوند تا در صورت تصویب، عدم مغایرت با شرع و قانون اساسی بررسی و نظر خود را اعلام کنند.»
این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که بر اساس ماده ۱۶۲ آیین‌نامه داخلی مجلس، پس از تصویب سه فوریت یک طرح، بلافاصله کلیات و سپس در همان جلسه ماده واحده یا مواد طرح، مورد مذاکره و رأی‌گیری قرار می‌گیرند، اما در آیین‌نامه داخلی اشاره‌ای به حضور اعضای شورای نگهبان در چنین جلسه‌ای نشده است.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
