«دنیای‌اقتصاد» بازارها را بررسی میکند
شهریور؛ ماه پرخبر بازار سرمایه
بازار داخلی
آغاز بی‌رمق ششمین ماه
در خلال روز معاملاتی شنبه، شاخص کل بورس بیش از 4 هزار واحد کاهش یافت و تا 2میلیون و 470 هزار واحد عقب‌نشینی کرد. شاخص یادشده که شهریور را در 2میلیون و 475 هزار واحدی آغاز کرده بود، پس از یک روز کم‌نوسان، به کار خود در اولین روز شهریور ماه پایان داد و به استقبال تعطیلی روز گذشته رفت. از دیگر سو شاخص کل هموزن در جهت عکس با شاخص کل حرکت کرد و تا پایان روز معاملاتی شنبه با رشد 0.07 درصدی به 768هزار و 530 واحد رسید.
همچنین شاخص کل فرابورس نیز همسو با شاخص کل در محدوده قرمز حرکت کرد و با کاهش تنها 3 واحدی در 23 هزار و 256واحد ایستاد. بررسی‌های «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد ارزش معاملات خرد سهام، حق‌تقدم و صندوق‌های سهامی در روز شنبه، ۳ هزار و ۹میلیارد تومان بوده است که کاهش 7 درصدی نسبت به روز قبل از آن را نشان می‌دهد. از دیگر سو در خلال نخستین روز شهریور 328میلیارد پول حقیقی از چرخه معاملات خارج شد. بازار سرمایه در نخستین روز شهریورماه، در شرایطی بازگشایی شد که تقریبا سراسر کشور در تعطیلی به سر می‌برد.
روند معاملات در روز شنبه برخلاف انتظارات به شکل چشم‌گیری منفی نبود و بازار با وجود فشارها توانست بدون ریزش‌های سنگین به کار خود ادامه دهد. همین نکته، آن هم در نخستین روز از ماهی که احتمالا یکی از حساس‌ترین دوره‌های اخیر خواهد بود، می‌تواند به بهبود فضای عمومی بازار کمک کند. اکنون همه نگاه‌ها به ماه شهریور دوخته شده است؛ ماهی که به‌نظر می‌رسد در متن تحولات سیاسی و اقتصادی داخلی و خارجی، جایگاهی ویژه خواهد داشت. بازار در روز شنبه بیش از هر چیز تحت تاثیر دو متغیر اصلی قرار گرفت. نخست، ابهامات سیاسی پیرامون موضوع «مکانیسم ماشه» که اخبار متناقضی درباره آن مخابره می‌شد. برخی منابع از تعویق آن سخن می‌گفتند و برخی دیگر بر اجرای قطعی آن تاکید داشتند. دومین عامل، تحولات نرخ ارز بود که با زمزمه‌های تغییر در نرخ نیما و افزایش مقطعی دلار در بازار آزاد، نگرانی‌ها و انتظارات تازه‌ای را برای فعالان بازار ایجاد کرد. همین دو عامل به‌طور غیرمستقیم فضایی پرابهام را شکل داد که موجب شد بازار در روز شنبه در سطحی میانه حرکت کند؛ نه با سقوط شدید همراه شد و نه رشدی پرقدرت را به نمایش گذاشت.
در شرایط کنونی، نقش اخبار و گزارش‌های رسمی بیش از هر زمان دیگری برجسته است. تجربه نشان داده تا زمانی که فضای سیاسی و اقتصادی تغییر محسوسی به خود نگیرد، بازار نیز توان چندانی برای حرکت‌های بزرگ ندارد. همین مساله موجب شده است که بازار سرمایه، به‌رغم پتانسیل‌های ذاتی، نتواند آن تحرک مورد انتظار را نشان دهد. به عقیده کارشناسان، در هفته‌ها و روزهای پیش رو، سه رویداد بیش از همه اهمیت دارند: نخست، انتشار گزارش‌های ماهانه فروش شرکت‌ها که می‌تواند چشم‌انداز بنیادی بسیاری از نمادها را مخصوصا پس از جنگ، روشن کند. دوم، سرنوشت مکانیسم ماشه که در صورت فعال شدن، آثار روانی و اقتصادی جدی بر بازار بر جای خواهد گذاشت. سومین عامل نیز سیاست‌های ارزی دولت به‌ویژه تصمیم‌گیری درباره نرخ دلار نیماست؛ تصمیمی که تاثیر مستقیم بر صنایع مختلف و سودآوری شرکت‌ها خواهد داشت. در کنار این عوامل، تحولات منطقه‌ای، تهدیدهای امنیتی و سفر احتمالی رئیس‌جمهور به نیویورک نیز از جمله متغیرهایی هستند که شهریور را به ماهی پرخبر و پرچالش بدل می‌سازند.
در یک نگاه کلی، اگر فضای فعلی بلاتکلیفی ادامه یابد، احتمالا بازار تنها با نوسانات محدود مثبت یا منفی همراه خواهد شد. این وضعیت، مشابه روز شنبه، به‌گونه‌ای خواهد بود که رشدها و افت‌ها فاقد تداوم و قدرت لازم خواهند بود. اما در مقابل، هرگونه تحول جدی در دو محور سیاسی و ارزی می‌تواند معادلات را به‌طور کامل تغییر دهد. به‌ویژه تحولات ارزی که از نظر فعالان بازار، همواره مهم‌ترین محرک بازار سرمایه بوده است. تجربه سال‌های گذشته نشان داده است که تمامی رالی‌های بزرگ بازار با جهش‌های ارزی همراه بوده‌اند و این بار نیز چنین الگویی می‌تواند تکرار شود.
بازار خارجی
ابوظبی، آغاز تلاش برای ساخت بازارهای مالی
امارات متحده عربی قصد دارد از پشتوانه ذخایر طبیعی خود برای ایجاد بخشی مالی استفاده کند. فایننشال تایمز در گزارشی تحت عنوان پایتخت سرمایه‌ها به تلاش‌های ابوظبی برای تبدیل شدن به یکی از بازارهای مالی قدرتمند اشاره کرده است. طی سال‌های اخیر ابوظبی در تنوع‌بخشی به اقتصاد خود و کاهش وابستگی به نفت با سرعتی بسیار کمتر از دیگر مناطق امارات عمل کرد و در حال تلاش برای رسیدن به دبی است که بیش از دو دهه پیش مرکز مالی فراساحلی خود را افتتاح کرده. پس از سال‌ها تلاش ناموفق، اکنون به نظر می‌رسد تلاش‌های آن در حال شتاب گرفتن است.
