ایران و عربستان

توافق اولیه ایران و عربستان سعودی به ابتکار چین برای بازگشت به روابط دوجانبه و بازگشایی سفارتخانه‌ها بمب خبری‌ای بود که ۱۹اسفندماه در فضای رسانه‌ای منتشر شد. این توافق که محصول دو سال مذاکرات دوجانبه مقامات امنیتی تهران و ریاض در پنج دور به میزبانی بغداد است، قرار است ظرف هفته‌های آینده توسط وزرای خارجه دو کشور عملیاتی شود و پس از۷سال قطع روابط، مجددا دو قدرت منطقه‌ای خاورمیانه به ریل روابط عادی و متعارف بازگردند.

رئیس‌جمهور آمریکا با عباراتی مبهم به سوال یک خبرنگار درباره توافق ایران و عربستان سعودی برای احیای روابط دیپلماتیک واکنش نشان داد.

دنياي اقتصاد: روزگذشته یکی از خبرهای مهم که باعث شد در معاملات غیر‌رسمی دلار اثر قابل توجهی داشته باشد، برقراری رابطه دیپلماتیک میان ایران و عربستان در نشست سه‌جانبه پکن بود. پس از انتشار این خبر معاملات فردایی روند کاهشی به خود گرفت و از نرخ دلار حدود هزار تومان کاسته شد. آخرین ارقام ارائه شده برای دلار فردایی در ساعت ۱۹:۳۰ به وقت تهران، ۴۸ هزار و ۱۵۰تومان گزارش شده است.

مهر: وزیر امور خارجه کشورمان از تلاش‌های دولت عراق به عنوان آغازگر گفتگوهای امنیتی بین ایران و عربستان تشکر و قدردانی کرد.

مهر: شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، نخست وزیر و وزیر امور خارجه قطر با وزیر امور خارجه کشورمان تلفنی گفتگو کرد.

انتخاب: عبدالناصر همتی، رئیس اسبق بانک مرکزی در توئیتی نوشت: توافق با آژانس و عربستان دو اقدام مثبت بودند.

تسنیم: «وانگ یی» وزیر خارجه چین امروز جمعه گفت : مذاکرات و گفتگوی عربستان سعودی و ایران در پکن، پیروزی صلح است.

ايسنا: سخنگوی دولت در توئیتی نوشت: امنیت و اقتصاد غرب آسیا را ملت‌ها و دولت‌های غرب آسیا می‌سازند، بدون دخالت خارجی.

خبر آنلاین: رمضان زاده از تنش‌زدایی ایران و عربستان پس از ۷ سال استقبال کرد.

ايسنا: سخنگوی کاخ سفید تاکید کرد که واشنگتن از گزارش‌ها درباره بازگشت روابط دیپلماتیک ایران و عربستان مطلع است.

ایرنا: از ساعاتی قبل و با اعلام رسمی احیای روابط ایران و عربستان نرخ دلار در بازار غیررسمی بازهم کاهشی و وارد کانال ۴۸ هزار تومان شد.

فارس: امیرعبداللهیان درباره توافق ایران و عربستان برای ازسرگیری روابط دیپلماتیک توئیت جدیدی را منتشر کرد.

تسنیم: توافق ایران و عربستان برای ازسرگیری روابط دیپلماتیک، خشم سیاستمداران و مقامات رژیم صهیونیستی را به دنبال داشته است.

جماران: در مطلبی در کانال تلگرامی حسن روحانی در واکنش به توافق ایران و عربستان آمده است: خدا نیامرزد آنهایی را که نگذاشتند روابط بین ایران و برخی همسایه‌ها به خوبی انجام بگیرد.

انتخاب: مراسم امضای بیانیه توافق جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی برای از سرگیری روابط دو جانبه در پکن چین برگزار شد.

تسنیم: دبیر شورای عالی امنیت ملی امروز طی تماس تلفنی با نخست‌وزیر عراق از زحمات آن کشور در میزبانی پنج دور گفت‌وگوهای ایران و عربستان تشکر کرد.

فارس: خبرگزاری رسمی عربستان سعودی در گزارشی بیانیه ازسرگیری روابط دیپلماتیک با ایران در آینده نزدیک را تأیید کرد.

ایسنا: رئیس جمهور عراق بر آمادگی این کشور برای میانجی‌گری مذاکرات ایران و عربستان تاکید کرد. خبرگزاری آسوشیتدپرس نوشت، عبداللطیف رشید، رئیس جمهور عراق در بخشی از گفت‌‌‌وگو با این خبرگزاری اشاره کرد که عراق میزبان قانون‌گذاران ارشد عربی بوده است و آمادگی این کشور را برای میانجی‌گری در مذاکرات ایران و عربستان سعودی اعلام کرد. مذاکرات ایران و عربستان در حال حاضر با وقفه روبه‌‌‌روست. آسوشیتدپرس در ادامه گزارش داد، رئیس جمهور عراق همچنین گفت که عراق در تلاش است با توسعه ذخایر گاز طبیعی خود، وابستگی‌‌‌اش…

دنیای‌اقتصاد: با گذشت نزدیک به دو سال از آغاز مذاکرات دوجانبه ایران و عربستان به میزبانی بغداد، نخست‌وزیر عراق مجددا از برگزاری دور تازه این گفت‌وگوها در آینده نزدیک خبر داده و وزیر خارجه عربستان نیز تاکید کرده که درحال گفت‌وگو با تهران هستیم. با این حال فیصل بن فرحان ضمن تاکید بر خطر پهپادهای ایران، تصریح کرده که شورای همکاری باید بخشی از توافق هسته‌ای جدید باشد. وی همچنین از همکاری با ایالات متحده درخصوص مساله ثبات و امنیت منطقه خبر داده است.

ايسنا: نخست وزیر عراق گفت که تلاش ها برای نزدیک کردن رویکردهای ایران و عربستان ادامه دارد و دیدارهای دو طرف به زودی از سرگرفته خواهد شد.

ایسنا: فواد حسین، وزیر خارجه عراق با اشاره به آمادگی کشورش برای میزبانی از مذاکرات ایران و عربستان گفت که روابط تهران و ریاض مثبت‌‌‌تر از قبل شده است. فواد حسین در گفت‌‌‌وگو با تلویزیون العربی تاکید کرد نشست‌‌‌های قبلی مسوولان ایرانی و سعودی در بغداد در سطح امنیتی و اطلاعاتی بود و اکنون درصدد برگزاری نشست جدیدی هستیم و روابط تهران و ریاض مثبت‌‌‌تر از قبل شده است. وی گفت که فیصل بن فرحان و حسین امیرعبداللهیان، وزرای خارجه عربستان و ایران درخصوص ازسرگیری دیدارها رایزنی کرده‌اند. وی با تاکید بر…

ایسنا: علی باقری، معاون وزیر خارجه ایران در گفت‏‏‌وگو با شبکه المنار درخصوص روابط تهران و ریاض گفت که در دولت قبلی عراق به نخست‌وزیری الکاظمی تلاش‏‏‌های فراوانی برای نزدیکی روابط ایران و عربستان انجام شد و دولت کنونی عراق به ریاست السودانی نیز در حال ایفای همان نقش است. وی افزود: «مذاکرات ایران و عربستان درحال پیشرفت است و این یک امر طبیعی است که برای نزدیک کردن روابط به هماهنگی و گفت‏‏‌وگو و زمان نیاز داریم.»

ایسنا: نبیه بری، رئیس پارلمان لبنان در مراسم افتتاح ساختمان جدید سفارت ایران در بیروت که علی باقری، معاون وزیر خارجه ایران و مجتبی امانی، سفیر ایران در بیروت نیز حضور داشتند خواستار ایجاد فضای مناسب برای موفقیت تلاش‌های دولت عراق برای نزدیک کردن روابط ایران و عربستان شد. علی باقری که روز سه‌‌‌شنبه وارد بیروت شد نیز در این مراسم گفت: «جمهوری اسلامی ایران پس از ۴۴ سال تحریم و فشار حداکثری، دستاوردهای فراوانی را به منصه ظهور گذاشته است.»

ایسنا: وزیر خارجه عراق در اظهاراتی بر لزوم کاهش تنش‌‌‌ها تاکید کرد و گفت تنش‌‌‌های میان ایران و آمریکا بر کشورش تاثیر می‌گذارد. فواد حسین، وزیر خارجه عراق در گفت‌‌‌وگو با شبکه العربیه تاکید کرد که اروپایی‌ها نسبت به ایران سختگیرتر شده‌‌‌اند. وی در بخشی از گفت‌‌‌وگوی خود گفت که خاک عراق نباید سکویی برای هرگونه حمله به کشورهای منطقه باشد. حسین با اشاره به اینکه سفر السودانی، نخست‌وزیر عراق به واشنگتن درحال حاضر مطرح نیست، گفت که تنش‌‌‌ها میان ایران و آمریکا بر عراق تاثیر می‌‌‌گذارد و ما به کاهش این…

فارس: محمد شیاع السودانی، نخست‌‌‌وزیر عراق ابراز امیدواری کرد که در آینده نزدیک دیداری میان مقامات ایران و عربستان سعودی در بغداد برگزار شود.

ایسنا: محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر عراق که قرار است به زودی به فرانسه سفر کند، در آستانه این سفر در مقاله‌‌‌ای در روزنامه فرانسوی «لوموند» نوشت که دولت عراق از طریق روابط خوبی که با کشورهای همجوار دارد به محل ملاقات طرف‌های متفاوت و دارای اختلاف‌نظر تبدیل شد و این کشور تلاش کرد که روابط ایران و عربستان را به هم نزدیک کند. نخست‌وزیر عراق با تاکید بر اینکه ما معتقدیم که ثبات منطقه از طریق عبور از تنش‌ها محقق می‌شود، گفت: «به تلاش‌های خود برای نزدیک کردن رویکردهای تهران و ریاض ادامه می‌دهیم؛ زیرا بر…

خوش‌‌‌بینی‌‌‌ها به مذاکرات ایران و عربستان در سال ۲۰۲۱ با چهار دور مذاکره به میزبانی بغداد، جای خود را به تردیدها در سال ۲۰۲۲ با یک‌دور گفت‌‌‌وگو در ماه مه (اردیبهشت ۱۴۰۱) داد و چشم‌‌‌انداز این روند را در سال ۲۰۲۳ با اما و اگرهایی همراه کرده است.

روابط کشورها از منظر آینده‌‌‌پژوهی تابعی از متغیرهای کلان بین‌المللی، داخلی و منطقه‌‌‌ای است و طبیعتا پیوند این سطوح با یکدیگر و ادراک‌‌‌های مثبت و منفی از آن، الگوی دوستی یا دشمنی را رقم می‌‌‌زند. اگر بخواهیم ایران و عربستان را مورد بررسی قرار دهیم، لحاظ‌کردن این بستر و روندهای آن ضروری است. روابطی که زمانی به‌عنوان جنبه هم‌تکمیلی در دوران پیش از انقلاب نقش ایفا می‌‌‌کرد، بعد از انقلاب روندی متمایز را دنبال کرده و می‌‌‌کند. این تفاوت و تمایز در سه عامل ریشه دارد:

تاریخ روابط ایران و عربستان را می‌توان در قالب الگوی رقابت، تعارض و تنش صورت‌‌بندی کرد که در آن «همکاری» امری کمیاب بوده است. در نگاهی تاریخی، ورود جدی دو کشور به عرصه رقابت را باید در ایفای نقش تهران و ریاض در استراتژی دوستونی نیکسون و کیسینجر دید.

روابط ایران و عربستان همواره فراز و نشیب زیادی داشته و از سال ۱۳۵۷ دوره‌های مختلفی را سپری کرده است. اما شاید بتوان سال ۱۳۹۴ را نقطه‌عطفی در روابط تهران-ریاض دانست. عربستان در این سال روابط خود را با ایران قطع کرد. تاکنون پنج‌دور مذاکره بین ایران و عربستان در بغداد با هدف ازسرگیری روابط برگزار شده؛ اما به نتیجه نرسیده است. دورنمای روابط ایران و عربستان در سال ۲۰۲۳ چگونه خواهد بود؟