ناکامی جهان در مهار پلاستیک

 این مذاکرات که با هدف تدوین معاهده‌ای الزام‌آور برای کاهش آلودگی پلاستیک برگزار شده بود، تحت تاثیر مواضع سرسختانه برخی کشورهای تولیدکننده نفت، به‌ویژه ایالات متحده، به نتیجه نرسیده‌است. به گفته نمایندگان حاضر در مذاکرات، ایالات متحده، دومین تولیدکننده بزرگ پلاستیک پس از چین، در این دور از مذاکرات رویکردی غیرسازنده داشته‌است. 

دبرا سیسنروس، مذاکره‌کننده پاناما، در همین راستا به رویترز گفت: «ایالات متحده در این دور برخلاف دوره‌های قبلی، تمایلی به پذیرش هیچ‌یک از مفاد کلیدی نداشت و عملا در برابر پیشنهادهای مهم ایستادگی کرد.» فعالان محیط‌زیست نیز با اشاره به سیاست‌های دولت دونالد ترامپ، از احتمال کاهش تعهدات این کشور به توافقات چندجانبه ابراز نگرانی کردند. ترامپ پیش‌تر با صدور فرمانی اجرایی، مصرف نی‌های پلاستیکی را تشویق کرده بود.

شکست این مذاکرات، که به گفته برخی نمایندگان به دلیل مدیریت ضعیف کمیته مذاکره بین‌المللی (INC) و نیاز به اجماع کامل میان کشورها تشدید شد، انتقادات گسترده‌ای را به دنبال داشته‌است. 

آنا روشا، مدیر سیاستگذاری پلاستیک جهانی در سازمان فناوری محیط زیست جنوب شرق آسیا (GAIA)، روند مذاکرات را «پرآشوب» توصیف کرد و گفت: «مدیریت جلسات به‌گونه‌ای بود که گویی با کودکان بازی می‌کنند.» ائتلافی از حدود ۱۰۰کشور خواستار اعمال محدودیت‌های تولید پلاستیک بودند و معتقدند بدون این محدودیت‌ها، مشکل آلودگی پلاستیک حل نخواهد شد.

صندوق جهانی طبیعت (WWF) نیز هشدار داد که هر ماه تاخیر در این مذاکرات به انباشت نزدیک به یک‌میلیون تن زباله پلاستیکی منجر می‌شود که بخشی از آن به سواحل کشورهای جزیره‌ای می‌رسد. با وجود این ناکامی، نکته مثبتی نیز در مذاکرات دیده شده‌است.  چین، بزرگ‌ترین تولیدکننده پلاستیک جهان، برای اولین بار به لزوم رسیدگی به چرخه کامل عمر پلاستیک اذعان کرد. 

دیوید آزولای، وکیل ارشد مرکز حقوق بین‌المللی محیط‌زیست، این موضع را گامی رو به جلو خواند و آن را فرصتی برای پیشرفت در آینده دانست. با این حال، برخی از نمایندگان و فعالان پیشنهاد کردند که برای رفع بن‌بست، فرآیند اجماع کامل کنار گذاشته شود و حتی گروهی از کشورهای جاه‌طلب به‌صورت جداگانه توافقی را در جهت جلب مشارکت کشورهای تولیدکننده پلاستیک در آینده پیگیری کنند.

هنوز زمان برگزاری دور بعدی مذاکرات مشخص نیست و دو پیش‌نویس توافق، بدون تصویب باقی مانده‌اند. این شکست، صنعت پتروشیمی را که پلاستیک به‌عنوان یکی از محصولات اصلی و نهایی آن محسوب می‌شود، در کانون توجه قرار داده و پرسش‌های جدی درباره آینده تولید و مدیریت پلاستیک در سطح جهانی مطرح کرده است.