چرا ترامپ شمشیر را در برابر شرکتهای هندی از رو بسته است؟
دلالان هندی در جنگ اوکراین

در ۱۹ اوت، اسکات بسنت، وزیر خزانهداری ایالات متحده، به CNBC گفت که «برخی از ثروتمندترین خانوادههای هند» بزرگترین ذینفعان این واردات هستند. اما این ذینفعان کیستند؟ بزرگترین واردکننده نفت خام روسیه در هند، شرکت «ریلاینس اینداستریز» (RIL) بوده که توسط ثروتمندترین فرد آسیا یعنی «موکش آمبانی» رهبری میشود. نفت خام روسیه تنها ۳درصد از کل واردات نفت خام پالایشگاه «جامناگار» متعلق به «ریلاینس اینداستریز» در سال ۲۰۲۱ را تشکیل میداد. بر اساس دادههای «مرکز تحقیقات انرژی و هوای پاک» (CREA) مستقر در فنلاند، از زمان جنگ اوکراین، این رقم در سال ۲۰۲۵ به طور متوسط به ۵۰درصد افزایش یافته است. در هفت ماه اول سال ۲۰۲۵، پالایشگاه جامناگار ۱۸.۳میلیون تن نفت خام از روسیه وارد کرده است که نسبت به سال گذشته ۶۴درصد افزایش داشته و ارزش آن ۸.۷میلیارد دلار است. «مرکز تحقیقات انرژی و هوای پاک» اعلام کرد که واردات «ریلاینس اینداستریز» از روسیه در هفت ماه اول سال ۲۰۲۵ تنها ۱۲درصد کمتر از کل واردات در سال ۲۰۲۴ است.
«مگا بهری» در گزارش دیروز جمعه در الجزیره نوشت، «وایبهاو راغوناندان»، تحلیلگر اتحادیه اروپا-روسیه در مرکز « CREA»، به الجزیره گفت که این تغییر ناشی از سقف قیمت محصولات نفتی روسیه است که از ۵ فوریه ۲۰۲۳ اعمال شد. راغوناندان گفت: «هدف اولیه سقف قیمت، محدود کردن درآمدهای روسیه و در عین حال تضمین امنیت عرضه جهانی بود. از نظر فنی، قرار است سقف قیمت پایینتر، این نفت را برای کشورهایی مانند هند و چین جذابتر کند، اما درآمدهای روسیه را محدود کند.»با این حال، راغوناندان افزود که رکود سطح سقف قیمت - بیش از سه سال است که ۶۰ دلار است - و عدم اجرای آن، تاثیر آن را کاهش داده است. در عوض، یک «ناوگان سایه» - ناوگانی متشکل از صدها کشتی که توسط روسیه برای فرار از نظارت بر صادرات آن اداره میشود - به تضمین پرداخت قیمت بالاتر توسط خریداران کمک کرده است. در ژانویه، تقریبا ۸۳درصد از نفت خام روسیه از طریق این کشتیها حمل میشد. در ژوئن، این میزان به ۵۹درصد کاهش یافت.
گزارشها نشان میدهد که پالایشگاه جامناگار از فوریه ۲۰۲۳ تا ماه گذشته (ژوئیه ۲۰۲۵)، ۸۵.۹میلیارد دلار محصولات پالایششده را در سطح جهانی صادر کرده است. تخمین زده میشود ۴۲درصد (۳۶میلیارد دلار) از این صادرات به کشورهای تحریمکننده روسیه رفته است. یکسوم از کل صادرات آنها، به ارزش ۱۷میلیارد یورو (۱۹.۷میلیارد دلار)، به اتحادیه اروپا و ۶.۳میلیارد دلار فرآوردههای نفتی به ایالات متحده بوده است که تخمین زده میشود ۲.۳میلیارد دلار آن از نفت خام روسیه فرآوری شده باشد.ایالات متحده از نظر ارزش، چهارمین واردکننده بزرگ از این پالایشگاه در بین کشورهای مختلف از زمان اعمال سقف قیمت است و تنها امارات متحده عربی، استرالیا و سنگاپور از آن پیشی گرفتهاند.
از نظر حجم، ایالات متحده با واردات ۸.۴میلیون تن فرآوردههای نفتی از زمان اعمال سقف قیمت تا پایان ژوئیه ۲۰۲۵، بزرگترین واردکننده از پالایشگاه جامناگار است. در سال ۲۰۲۵، ایالات متحده ۱.۴میلیارد دلار فرآورده نفتی از این پالایشگاه وارد کرد که افزایشی ۱۴درصدی نسبت به سال گذشته را نشان میدهد و سومین کشور در جهان است. واردات ایالات متحده از جامناگار عمدتا شامل اجزای ترکیبی (۶۴درصد)، بنزین (۱۴درصد) و روغنهای سوختی (۱۳درصد) است. پس از «ریلاینس اینداستریز»، شرکت «نایارا انرژی» که اکثریت سهام آن متعلق به شرکتهای روسی از جمله «روس نِفت» است، واردکننده بزرگ نفت خام روسیه بوده است. پالایشگاه «وادینار» متعلق به این شرکت، دومین پالایشگاه خصوصی بزرگ هند پس از جامناگار، به طور متوسط ۶۶درصد از کل واردات نفت خام خود را در سال جاری از روسیه دریافت کرده است.«راشل زیمبا»، عضو ارشد مرکز امنیت نوین آمریکا، میگوید: «به نظر من حتی اگر بیشتر سود به ریلاینس برسد،
دولت هند ادامه این تجارت با روسیه را مناسب یافته است، هم به این دلیل که واردات نفت ارزانتر به کسری حساب جاری هند کمک کرده و هم به ارسال پیام عدم تعهد کمک کرده است.» هند از نظر تاریخی به دنبال نشان دادن استقلال استراتژیک از قدرتهای بزرگ بوده و حتی در طول جنگ سرد از اتحاد رسمی با ایالات متحده یا اتحاد جماهیر شوروی امتناع ورزیده است. «آجی سریواستاوا»، بنیانگذار ابتکار تحقیقات تجارت جهانی مستقر در دهلی، به الجزیره گفت که تعرفه ترامپ برای واردات نفت روسیه توسط هند «کاملا ساختگی» است. او افزود که ترامپ «از نام بردن از چین میترسد... اگر فردا ترامپ و پوتین، رئیسجمهور روسیه، [بر سر اوکراین] به توافق برسند، ایالات متحده بهانه دیگری برای وضع تعرفه بر هند پیدا خواهد کرد» زیرا این تعرفهها ناشی از مسائل دیگری از جمله ناامیدی ترامپ از عدم پذیرش خواستههای تجاری ایالات متحده توسط هند بوده است.