احتمال کاهش نرخ بهره در ماه سپتامبر مطرح شد؛
سیگنال جلسه «جکسون‌هول» به بازارها
پاول روز گذشته ساعت ۱۷:۳۰به وقت تهران سخنرانی داشت که مهم‌ترین بخش این کنفرانس برای فعالان وال‌استریت محسوب می‌شود. در ساعات میانی روز گذشته، سرمایه‌گذاران منتظر شنیدن سرنخ‌هایی از تصمیمات احتمالی در نشست سپتامبر فدرال‌رزرو بودند و بازارهای مالی با افت نسبی روبه‌رو بودند. در شرایطی که تورم همچنان بالاتر از هدف ۲ درصدی است و همزمان روند استخدام در حال کند شدن است، سیاستگذاران بر سر زمان مناسب کاهش نرخ بهره اختلاف‌نظر دارند.
در این نشست، همه ۱۸ عضو کنونی کمیته سیاستگذاری فدرال حضور داشتند، اگرچه قرار نبود همه سخنرانی کنند. در برنامه اصلی، چهره‌هایی چون اندرو بیلی، رئیس بانک مرکزی انگلستان، کریستین لاگارد، رئیس بانک مرکزی اروپا و کازوئو اوئدا، رئیس بانک مرکزی ژاپن، در پنلی درباره «بازارهای کار در حال گذار» حضور داشتند. نکته جالب امسال این بود که روت پورات، مدیر ارشد مالی شرکت آلفابت(گوگل)، سخنران اصلی ناهار روز جمعه بود؛ جایگاهی که معمولا به سیاستگذاران بانک‌های مرکزی اختصاص داشت. همچنین، چهره‌های برجسته‌ای همچون بن برنانکی، از روسای پیشین فدرال‌رزرو و تعدادی از اقتصاددانان دانشگاهی نیز در میان حاضران بودند. در یکی پنل‌های این نشست، کلودیا گلدین، برنده نوبل اقتصاد ۲۰۲۳، درباره کاهش نرخ باروری جهانی سخن گفت. لیندا تسار از دانشگاه میشیگان نیز به پیامدهای افت تحرک نیروی کار در آمریکا پرداخت.
همچنین پنلی با حضور استادان دانشگاه شیکاگو، هاروارد و کلمبیا به تاثیر فناوری بر بازار کار اختصاص داشت. امروز نیز، امی ناکامورا از دانشگاه برکلی درباره واکنش بانک‌های مرکزی به جهش‌های تورمی و لودویگ اشتراوب از هاروارد درباره پایداری بدهی آمریکا سخنرانی خواهند داشت. با این حال، فضای سیاسی پیرامون کنفرانس امسال تنش‌آلود بود. سابقه تاریخی نشان می‌دهد از دهه ۱۹۸۰ تاکنون رابطه دولت‌ها با فدرال‌رزرو همواره پرتنش بوده است. امسال نیز ترامپ و متحدانش با انتقاد از پاول و حتی درخواست تحقیق و استعفای برخی اعضای هیات‌مدیره، فشار بر فدرال‌رزرو را افزایش دادند.
موضوع اصلی کنفرانس امسال «بازارهای کار در حال گذار: جمعیت، بهره‌وری و سیاست کلان» بود. پژوهش‌های ارائه‌شده نشان می‌دهد روند کند رشد جمعیت و محدودیت‌های مهاجرتی می‌تواند موجب کاهش نرخ مشارکت نیروی کار و افت رشد اقتصادی شود. تحلیلگران موسسه CIBC برآورد کرده‌اند که ادامه این روند می‌تواند رشد سالانه تولید ناخالص داخلی واقعی آمریکا را تا حدود یک درصد کمتر کند. این امر می‌تواند در بلندمدت نیاز به اصلاح سیاست‌های مهاجرتی و افزایش پذیرش نیروی کار خارجی را برجسته کند.
مبارزه پاول با فشارها
جروم پاول، این روزها در خط مقدم یکی از شدیدترین فشارهای سیاسی تاریخ بانک مرکزی آمریکا قرار دارد. او که در سال ۲۰۱۷ به پیشنهاد دونالد ترامپ به این سمت منصوب شد، اکنون با حملات تند همان رئیس‌جمهور و متحدانش روبه‌روست؛ حملاتی که محور آن مطالبه کاهش فوری نرخ بهره است. ترامپ، پاول را به «کُندی در اقدام» و حتی بی‌کفایتی متهم کرده و او را «احمق» و «خرفت» نامیده است. این فشارها به‌ویژه در جلسات کنگره، همچون تابستان گذشته، به‌وضوح دیده شد؛ جایی که سناتور جمهوری‌خواه نزدیک به ترامپ، برنی مورنو، پاول را به جانبداری سیاسی و مخالفت با تعرفه‌های تجاری رئیس‌جمهور متهم کرد. پاول در برابر این اتهامات آرام و محکم ایستاد و تاکید کرد که تنها درباره تورم اظهارنظر می‌کند، نه درباره تعرفه‌ها. با این حال، ترامپ و متحدانش مدعی‌اند که تورم تحت کنترل درآمده و اقتصاد آماده کاهش نرخ بهره است. اما پاول و بسیاری از همکارانش رویکردی محتاطانه دارند و معتقدند باید صبر کرد تا داده‌های اقتصادی مسیر روشن‌تری نشان دهند. پاول با وجود فشارها، خود را از نظر جسمی و روحی آماده نگه داشته است.
به گزارش وال‌استریت ژورنال، او در ۷۲ سالگی با ورزش منظم، شنا و تمرینات بدنی تلاش می‌کند استرس را کنترل کند. همکاران نزدیکش می‌گویند او هر روز به فکر حفظ اعتبار و بقای نهادی فدرال‌رزرو است. حمایت‌های پنهانی بسیاری از سیاستمداران دو حزب و مدیران بانکی نیز به او قوت قلب داده است.
وضعیت اقتصاد آمریکا در این روزها
از نظر اقتصادی، وضعیت آمریکا بسیار پیچیده است. تورم طی چهار سال گذشته بالاتر از هدف ۲ درصدی باقی مانده و خطر تداوم آن به دلیل تعرفه‌های تجاری وجود دارد. همزمان، بازار کار آمریکا نشانه‌هایی از ضعف نشان می‌دهد؛ رشد اشتغال در ماه‌های اخیر کاهش یافته، هرچند نرخ بیکاری در حدود ۴.۲ درصد ثابت مانده است. سیاست‌های دولت ترامپ مانند محدودیت‌های مهاجرتی، تعرفه‌ها و کاهش هزینه‌های دولتی، فشار بیشتری بر بازار کار وارد کرده‌اند. در داخل فدرال‌رزرو نیز اختلاف‌نظر وجود دارد. دو عضو منصوب ترامپ، کریستوفر والر و میشل بومن، طرفدار کاهش نرخ بهره‌اند و استدلال می‌کنند که ضعف بازار کار نگران‌کننده است.
بومن حتی پاول را به بی‌ثباتی در تصمیمات متهم کرده است. در مقابل، سیاستگذاران دیگر، مانند رئیس فدرال‌رزرو کانزاس‌سیتی معتقدند نباید به‌خاطر شوک‌های موقتی ناشی از تعرفه‌ها نرخ بهره را کاهش داد، زیرا این اقدام می‌تواند تورم را تشدید کند. در این میان، گزارش اشتغال ماه ژوئیه نشان‌دهنده کاهش قدرت بازار کار است و می‌تواند بهانه‌ای برای کاهش نرخ بهره در نشست آینده باشد. اما در عین حال، رشد دوباره قیمت خدمات، دست فدرال‌رزرو را برای احتیاط بیشتر باز گذاشته است. چالش اصلی پاول، چیزی فراتر از دعوای سیاسی است؛ او باید برای یک اقتصاد ۳۰ تریلیون دلاری تصمیم‌گیری کند که تحت‌تاثیر تعرفه‌ها، تغییرات بازار کار، رشد بدهی دولتی و فناوری‌های نوین مانند هوش مصنوعی است.
تلاش ترامپ برای اخذ اکثریت
وزارت دادگستری آمریکا خبرهایی از آغاز تحقیق درباره لیزا کوک، عضو هیأت‌مدیره فدرال‌رزرو، بروز داده است. اتهام اصلی علیه کوک به ادعای «تقلب در وام مسکن» بازمی‌گردد؛ گفته می‌شود او برای دریافت شرایط بهتر، اسناد بانکی و ملکی را دستکاری کرده است. اگرچه شواهد قطعی ارائه نشده، اما همین اتهام دستاویزی برای حمله به او و فدرال‌رزرو شده است. اد مارتین، مقام وزارت دادگستری، طی نامه‌ای به جروم پاول خواستار برکناری فوری کوک شد. کوک که در سال ۲۰۲۲ به پیشنهاد بایدن و با سختی از سد جمهوری‌خواهان گذشت، نخستین زن سیاه‌پوست در هیأت‌مدیره فدرال‌رزرو است و دوره او تا ۲۰۳۸ ادامه دارد. او تاکید کرده که قربانی یک کارزار سیاسی است و قصد کناره‌گیری ندارد. خروج احتمالی کوک پیامدهای سیاسی بزرگی خواهد داشت. ترامپ می‌تواند جانشین او را منصوب کند و با توجه به استعفای آدریانا کوگلر و حضور دو منصوب خود، به اکثریت در هیأت‌مدیره دست یابد. با این حال، کنترل کامل سیاست پولی تضمین‌شده نیست؛ زیرا تصمیمات نرخ بهره در کمیته بازار آزاد(FOMC) و با مشارکت ۱۲ عضو از جمله رؤسای بانک‌های منطقه‌ای اتخاذ می‌شود. پرونده کوک نه تنها بر سرنوشت شخصی او، بلکه بر تعادل قدرت در فدرال‌رزرو و ثبات اقتصادی آمریکا تاثیرگذار خواهد بود.
سخنرانی پاول و واکنش بازار
جروم پاول، در سخنرانی خود، با تاکید بر سطح بالای عدم قطعیت و دشواری تصمیم‌گیری برای سیاستگذاران پولی، اشاره‌ای نه چندان جدی به کاهش احتمالی نرخ بهره کرد. او در جکسون هول کانزاس‌سیتی، گفت: «با توجه به اینکه سیاست پولی در بازه محدودکننده قرار دارد، چشم‌انداز پایه و تغییر توازن ریسک‌ها ممکن است مستلزم تعدیل موضع سیاستی ما باشد.» پاول درحالی‌که اشاره مستقیمی فشارهای کاخ سفید نکرد، به اهمیت استقلال فدرال‌رزرو تاکید کرد. به گفته پاول، شرایط «ممکن است» کاهش نرخ بهره را ایجاب کند، زیرا فدرال‌رزرو «با احتیاط» عمل می‌کند. جروم پاول، رئیس فدرال‌رزرو، در سخنرانی اخیر خود گفت که با وجود سلامت نسبی بازار کار و تاب‌آوری اقتصاد آمریکا، ریسک‌های بازار در حال افزایش است.
او گفت: «ریسک‌های نزولی برای اشتغال در حال افزایش است و اگر این ریسک‌ها تحقق پیدا کنند، می‌توانند به سرعت خود را در قالب اخراج‌های گسترده و افزایش بیکاری نشان دهند.» او همچنین هشدار داد که تعرفه‌ها می‌توانند دوباره تورم را بالا ببرند و خطر رکود تورمی را ایجاد کنند؛ سناریویی که فدرال‌رزرو باید از آن اجتناب کند. پاول اشاره کرد که نرخ بهره اکنون یک درصد کمتر از سال گذشته است و با توجه به بیکاری پایین، شرایط به بانک مرکزی اجازه می‌دهد با احتیاط بیشتری در تغییر سیاست‌ها پیش برود. پاول همچنین درباره اثرات تعرفه‌ها موضع محتاطانه‌ای داشت و گفت پیامدهای آنها هنوز نامشخص است و ممکن است کوتاه‌مدت باشد یا بیشتر طول بکشد. او به بازبینی چارچوب سیاستی پنج‌ساله فدرال‌رزرو اشاره کرد و اعتراف کرد که سیاست «هدف‌گذاری متوسط انعطاف‌پذیر تورم» که در ۲۰۲۰ معرفی شد، پس از جهش تاریخی تورم عملا بی‌اثر بود و درس سختی برای سیاستگذاران داشت. رئیس فدرال‌رزرو گفت که هدف تورم ۲ درصدی همچنان معتبر است و نقش مهمی در تثبیت انتظارات بلندمدت دارد.
او به‌طور غیرمستقیم احتمال کاهش نرخ بهره در نشست آینده (۱۶-۱۷ سپتامبر) را مطرح کرد؛ همین اظهارات باعث جهش بیش از ۶۰۰ واحدی شاخص داوجونز و افت بازده اوراق خزانه‌داری دوساله شد. همچنین شاخص اس‌اندپی۵۰۰ و نزدک هر دو بیش از یک درصد رشد داشتند. قیمت طلا نیز که قبل از سخنرانی پاول روندی نزولی داشت، پس از اظهارات او رشد بیش از ۱ درصد را به ثبت رساند. بیت‌کوین نیز روندی مشابه را طی کرد و روز گذشته پس از افت نسبی، طی کمتر از یک ساعت، بیش از ۳ درصد رشد کرد و به قیمت ۱۱۶ هزار دلار نزدیک شد. همچنین شاخص دلار آمریکا با حدود یک‌درصد افت، به کانال ۹۷ واحدی کاهش یافت.
